Versterking sociale basis voor ouderen – lessen uit de praktijk - 4 groepen ouderen, 10 typen

Er komen steeds meer ouderen en deze ouderen worden steeds ouder. Daarnaast zien we dat vanaf de jaren 60 ouderen langer thuis blijven wonen. Een relevante vraag is dus hoe we er samen voor kunnen zorgen dat ouderen prettig ouder worden in hun eigen omgeving. Met andere woorden hoe bouwen we aan een sterke sociale basis voor ouderen? Sociale professionals Sjef van der Klein en Jenny Zwijnenburg deden hier onderzoek naar. Je vindt hun bevindingen, onderzoek, aanpak en uitleg op de website LangerThuis, praktijkvoorbeelden. 

Verschillende typen ouderen
Sjef: “Sociale professionals uit het hele land stuurden ons ruim 100 praktijkverhalen over hun werk voor ouderen. Op basis van deze verhalen hebben we 10 typen ouderen gedefinieerd die met sociale professionals in contact komen. Vervolgens hebben we deze onderverdeeld in 4 hoofdgroepen: vitale ouderen, ouderen met enkelvoudige en multidomein problematiek, en extreem kwetsbare ouderen.” Ieder type oudere heeft een andere vorm van steun nodig vanuit informele netwerken en professionele instanties.

Informele en professionele organisaties
Voor een sterke sociale basis is naast kennis van ouderen in de wijk dus ook inzicht in de lokale organisaties vereist. Jenny: “Mensen willen, ook als ze ouder worden, blijven meedoen. In de wijk heb je daarom medische zorg nodig, maar zeker ook plekken voor ontmoeting. In ons onderzoek gebruiken we het concept Positieve Gezondheid van huisarts Machteld Huber. Zij onderscheidt 6 pijlers van gezondheid. Naast lichaamsfuncties zijn dat onder andere meedoen en zingeving. En dat is precies het verschil tussen het medische en het sociale domein, die overigens beide nodig zijn.”

'Mensen willen, ook als ze ouder worden, blijven meedoen'

Lokaal en landelijk verbonden
Hoe verbind je ouderen en organisaties in een wijk zodat een sterke sociale basis ontstaat? Hiervoor bestaat geen generieke, landelijke oplossing. Jenny: “Filosoof Harry Kunneman beschrijft de wereld van beleid als een lantaarnpalenlogica. Helder licht, transparant, iedereen verlicht, alles eerlijk verdeeld. Daar zet hij de kampvuurtjeslogica tegenover. Warm, bij elkaar, ruimte voor verhalen, voor iedereen een andere oplossing. Beide werelden moeten elkaar versterken: op lokaal niveau moeten we landelijk beleid uitvoeren en op landelijk niveau hebben we lokale kennis en ervaringen nodig om beleid te kunnen maken.”

Hoe dit gaat in de praktijk? Luister hiervoor de podcast van het programma Sociaal Domein!  Daarin vertellen Marieke Kleiboer, directeur maatschappelijke ondersteuning bij het ministerie van VWS, sociaal werkers Jenny Zwijnenburg en Sjef van der Klein, en Frans Swinkels en Jeroen Verburg van de gemeenten Tilburg en Dronten wat de juiste bouwstenen zijn voor een sterk fundament onder de sociale basis van ouderen.

• Spotify
• Apple
• Soundcloud podcast met uitleg van Sjef, Jenny over hun onderzoek: 100 verhalen, 4 groepen, 10 typen ouderen. MUST voor gemeenten en organisaties. 

Toegevoegde waarde laten zien
Het versterken van de sociale basis voor ouderen is complex en heeft een lange adem nodig. Ondanks dat willen sociale professionals uit het hele land hieraan een bijdrage leveren. Ze willen laten zien hoe ze de talenten en krachten van ouderen voor de wijk benutten. Sjef: “De opbrengsten van ons onderzoek kunnen helpen om lokaal het gesprek aan te gaan over hoe we gezamenlijk de sociale basis van ouderen kunnen versterken. Laten we hierbij onze toegevoegde waarde als sociale professional duidelijk tonen. Want we dragen essentieel bij aan het gelukkig ouder worden van veel ouderen.”

Zelf aan de slag? Gebruik gespreksstof sociale basis!
Ben jij zelf al bezig met de versterking van de sociale basis in je eigen wijk, dorp, buurt of stad en wil jij de samenwerking verstevigen? Gebruik dan de ‘gespreksstof sociale basis’ als handig startpunt voor het lokale gesprek hierover! Hierin staan praktische tips en interessante links naar hulpmiddelen die je verder kunnen helpen. Kijk op de website van Movisie.