Beuningen zet vol in op preventie en heeft geen tekort op jeugdzorg
Omgekeerd begroten’, vol inzetten op preventie en nauw overleg tussen het gemeentelijke Sociaal Team en alle netwerkpartners hebben in Beuningen geleid tot grip op de jeugdzorg. Tekorten kent de gemeente niet en er zijn geen wachtlijsten. Dat blijkt uit een uitgebreid artikel over Beuningen in Binnenlands Bestuur.
Touwtjes in handen
‘We zetten vol in op preventie en algemene voorzieningen. Door vroegtijdig preventieve zorg te geven, voorkomen we dure zorg’, steekt wethouder Pim van Teffelen (sociaal domein) van wal. De spil daarbij is het gemeentelijke Sociaal Team. Externe partners, zoals zorgaanbieders, de huisartsen en het onderwijs zijn aan het Sociaal Team gekoppeld. Vanuit dat team houdt de (gemeentelijke) procesregisseur de touwtjes in handen, en zorgt er onder meer ook voor dat naar de problematiek van het hele gezin wordt gekeken, en niet alleen naar een kind dat mogelijk zorg en ondersteuning nodig heeft, vertelt Van Teffelen. Waar mogelijk wordt de jongere en/of het gezin door het sociale team geholpen, als het moet wordt de zorg opgeschaald.
Begroting opgehoogd
‘De casuïstiek en de uitvoering passen natuurlijk binnen onze beleidskaders. De casuïstiek is leidend voor het opstellen van de begroting. Als er meer geld nodig is, passen we de begroting aan’, aldus Van Teffelen. Daarmee is Beuningen eigenlijk meteen vanaf de decentralisaties in 2015 mee begonnen. ‘We zagen al aankomen dat we niet zouden uitkomen met het rijksbudget en hebben meteen de begroting opgehoogd. Met de raad spraken we af dat eventuele overschotten zouden terugvloeien naar de algemene bedrijfsreserve.’ Dat gebeurde inderdaad in 2015, toen heel veel gemeenten overschotten noteerden. ‘We gaven minder uit dan begroot’, noemt Van Teffelen het liever.
Groei zorgvragen
In 2016 kantelde, ook in Beuningen, dat beeld. ‘We zagen een groei van het aantal zorgvragen, aldus beleidsmedewerker Stefan Stevens. ‘Iedereen begon het Sociaal Team te vinden.’ Er was een groei in begeleiding, in de jeugd-ggz, de jeugdhulp met verblijf en in de ambulante zorg. ‘We hebben in 2017 tussentijds de begroting aangepast, zodat we rode cijfers konden voorkomen.’ Van Teffelen prijst zich gelukkig dat die ruimte er was; er hoefde niet te worden bezuinigd. In 2018 werd ruimer begroot zodat er geen rode cijfers dreigden. Er werd uiteindelijk minder uitgegeven (ruim vier ton) dan begroot. Voor dit jaar is nog zorgvuldiger begroot, dankzij inzicht in het gebruik van zorg en ondersteuning.
Normaliseren
‘Via de backoffice hebben we alle gegevens over het gebruik van jeugdhulp, Wmo en werk en inkomen.’ Want het budget voor het sociaal domein is één geheel, omdat in Beuningen echt volgens het principe van een gezin-een plan wordt gewerkt, benadrukt Van Teffelen. Aan de hand van die cijfers zijn en worden gesprekken met aanbieders en huisartsen gevoerd. ‘Hoe verwijzen we en hoe kunnen we dure zorg voorkomen. We moeten meer normaliseren en accepteren dat in het gewone leven niet alles van een leien dakje gaat. Er hoort ook veel bij het gewone opvoeden’, aldus Stevens. Het motto van Beuningen is dan ook ‘Normaliseren van het gewone leven’. Stevens: ‘We zien nu dat het gebruik van dure zorg daalt.’
Blindstaren
Die cijfers voor het daadwerkelijk gebruik vormen tevens de basis voor het bedrag dat in de begroting wordt opgenomen voor het sociaal domein. ‘Waar gaat het gebruik omhoog, en waar omlaag’, aldus Stevens. Tien procent van de totale Beuningse begroting is nu gereserveerd voor jeugd. Je zou het dus omgekeerd begroten kunnen noemen. ‘Wij draaien de boel om’, aldus Stevens. ‘We kunnen ons wel blindstaren op de rijksbudgetten, maar wij kiezen ervoor om de realiteit en de praktijk tot elkaar te brengen.’ Het werpt zijn vruchten af, vindt Van Teffelen, al blijft het altijd spannend tot alle afrekeningen binnen zijn. In Beuningen wordt de bekostigingssystematiek prijs maal hoeveelheid gehanteerd (p x q). Pas aan het einde van het behandeltraject valt de rekening bij de gemeente in de bus. Daarnaast loert dure jeugdzorg om de hoek, weet de wethouder. ‘Als er een gezin in Beuningen komt wonen met drie kinderen die onder toezicht worden gesteld, ben je in een keer heel veel geld kwijt en daar heb je geen invloed op.’
Proactief
Beuningen gaat de komende tijd nog meer inzetten op preventie. Een monitor gaat het effect daarvan bijhouden. ‘We kunnen daarmee de cijfers analyseren en ervan leren’, aldus Stevens. Met de monitor wordt nu proefgedraaid. In 2020 gaat de monitor echt van start. Het inzetten op preventie gebeurt in nauw overleg met alle partners. Het Sociaal Team vormt met partners, onder meer maatschappelijk werk en MEE, een netwerk dat te vinden is in het gemeentehuis. Aan de huisartsenpraktijken zijn medewerkers van het Sociaal Team als contactpersoon gekoppeld. ‘Het is belangrijk dat je elkaar kent en dat er korte lijntjes zijn zodat er snel kan worden geschakeld’, aldus Van Teffelen. ‘Zo kan ook de menselijke maat de boventoon voeren.’ De wethouder benadrukt dat er in zijn gemeente geen wachtlijsten zijn. ‘Dat komt door onze proactieve houding.’
‘De ervaringen in Beuningen sluiten naadloos aan bij de onderzoeken die op de Dag van het Jongerenwerk zijn gepresenteerd,’ aldus Ernst Radius, adviseur Sociaal Werk Nederland, in een eerste reactie. ‘ Gemeenten die niet in preventie investeren laten echt kansen liggen. Dus was mij betreft een dikke pluim voor Beuningen.’
Op die dag riep Marion Smit, directeur Jeugd van het ministerie van VWS, daarom jongerenwerkers ook op om gemeenten te laten zien wat de waarde van jongerenwerk is.
