Deel 3 – Inburgeren: in het Zuiden nemen ze de tijd!

Deel 3 – Inburgeren: in het Zuiden nemen ze de tijd!

In zijn meest recente Kamerbrief stelt minister Koolmees 40 miljoen euro ter beschikking aan gemeenten, zodat ze de komende twee jaar in pilots kunnen experimenteren met hun regierol bij de inburgering. Gemeenten en maatschappelijke partners experimenteren al langer op veel plekken en op verschillende manieren met het vormgeven van lokaal integratiebeleid. Zoals de innovatieve aanpak Plan Einstein in Utrecht, waar vluchtelingen samenwonen met jongeren uit de wijk. Of Capelle aan den IJssel, waar op initiatief van Welzijn Capelle nu Inburgering Nieuwe Stijl wordt uitgetest: zeer intensieve en grotendeels professionele begeleiding in de wijk en naar werk. Of kijk naar de aanpak in Alphen aan den Rijn: waar met pre-huisvesting vanuit het azc en intensieve, professionele ondersteuning wordt ingezet op zo vroeg mogelijk inburgeren in de stad.

Dan het zuiden. Daar wordt ook geëxperimenteerd met samenwerking waardoor statushouders al vroeg intensief begeleid worden bij het inrichten van hun leven. Met uiteindelijk als doel ook betaald werk. En dat onder regie van de gemeente.

Welkom van twee kanten
“Integratie en inburgering wordt in Limburg al sinds enige tijd heel breed opgevat”, vertelt Paul Horsmans, bestuurder van Unitus. Unitus is een overkoepelende stichting voor onder andere de welzijnsorganisaties Punt Welzijn (Weert) en Vorkmeer (Peel & Maas). Unitus is in de gemeente Peel en Maas en gemeente Weert een van de belangrijkste uitvoerende partners die inburgering vormgeeft. “De gemeente Peel en Maas heeft de opdracht voor inburgering verbreed van sec het begeleiden van statushouders naar het breed inzetten op het lokale netwerk. “Wij zijn er nu om statushouders te begeleiden bij het opbouwen van hun leven, maar ook om voor hen een warm welkom te organiseren vanuit de buurt. Bovendien motiveren én ondersteunen we de ‘ontvangende’ buurtbewoners hierbij”.

Samenwerking met VluchtelingenWerk
In Peel en Maas was eerst Het VluchtelingenWerk hoofdaannemer voor de inburgeringsopgave. Nu is VluchtelingenWerk leverancier van specifieke kennis over juridische zaken, gezinshereniging en interculturele communicatie. Ook leidt het VluchtelingenWerk vrijwilligers op die ingezet worden bij de begeleiding van de statushouders. Een samenwerking tussen VluchtelingenWerk en Sociaal Werk waarin ieders expertise optimaal benut wordt.

Leerwerkhuis Panningen
We weten allemaal dat het huidige en ook nieuwe beleid fors inzet op taal en werk. Hoe pakken ze dat op in het zuiden?
Heel voortvarend, blijkt. Er is een Leerwerkhuis ingericht in het gemeenschapshuis van Panningen. Roc-docenten geven daar drie dagdelen Nederlandse taal aan statushouders, waarvoor die laatsten nu dus niet helemaal naar Venlo hoeven te reizen. En statushouders leren er niet enkel Nederlands, maar ook vakjargon en werkvloertaal. Want werk is uiteindelijk wel het doel. Daarom heeft ook het werkgeversplatform “WIJ maken werk van werk” zich verbonden aan het Leerwerkhuis. Hier zijn meer dan driehonderd werkgevers in de gemeenten aan verbonden die stage- en werkplekken creëren voor statushouders.

Kansenverkenner
Nog iets bijzonders. Het samenwerkingsverband Limburgse Regietafel, bestaande uit gemeenten, provincie, Centraal Orgaan opvang Asielzoekers en de veiligheidsregio’s, heeft de functie “Kansenverkenner Statushouder” in het leven geroepen. Deze persoon bezoekt statushouders van wie al bekend is dat ze in een van de acht gemeenten komen wonen (dus na de ‘koppeling’), maar die in een azc nog wachten op een woning.
De Kansenverkenner bezoekt de nieuwe bewoners en vraagt ze naar interesses, opleiding, werkervaring en ambities. Voordeel is dat er al vanuit het AZC dingen geregeld of in gang gezet kunnen worden, toegespitst op de behoeften en mogelijkheden van de statushouder. Gemeente Weert springt eruit als het gaat om proactief toekomstige bewoners vanaf dag één na de koppeling in het azc op te nemen. Bovendien doet de gemeente Weert er alles aan om aansluiting te zoeken, door bijvoorbeeld voormalig statushouders mee te laten kijken en werken bij hun aanpak (bijvoorbeeld als tolk) en concreet bij het formuleren van brieven.

Oost west, zuid best?
Het warme welkom van twee kanten en de integrale aanpak horen we wel vaker als het gaat om goede praktijkvoorbeelden van inburgering. Wat is nu onderscheidend in de twee aanpakken in Limburg?

• tijd nemen voor inburgering, geen haast
• geen fixatie op werk
• brede coalitie: gemeente, welzijn (en wijk), zorg, opleidingen, werkgevers

De gemeente heeft nu al regie
Zowel in Weert als in Peel en Maas heeft de gemeente de regierol die ze vanaf 2021 krijgt, nu al genomen. Horsmans is daar blij mee: “Het is heel prettig als de gemeente de regie neemt bij dit complexe thema waar zoveel partners samenwerken”. Horsmans verwacht niet dat de ingang van de nieuwe wet inburgering veel gaat veranderen. Ook dat is een fijn vooruitzicht.

Zie voor eerdere publicaties over de aanpakken in het Zuiden de bijlagen:

• Documentaire 'Thuisland' over de integratie van een Syrisch gezin in Peel en Maas (2018, zie trailer)
• Dagblad De Limburger (2/02/2019) De Kansenverkenner in Midden-Limburg (2 bijlagen)
• Dagblad De Limburger (23/01/2019) Leerwerkhuis in gemeente Peel en Maas.