Schakelteam presenteert slotconclusies: minder bureaucratie, meer oog voor elkaar

Het Schakelteam presenteerde donderdag 28 september 2018 haar slotrapportage - na twee jaar te hebben gefungeerd als katalysator voor gemeenten en regio’s - aan haar opdrachtgevers zijnde minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheiden Jantine Kriens, algemeen directeur van Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Het Schakelteam is verheugd met de toezegging van staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid om werk te maken van een herkenbaar landelijk publieksnummer dat gekoppeld wordt aan regionale meldpunten. Het Schakelteam pleit al langer voor regionale advies- en meldpunten die 24/7 bereikbaar zijn en die iemand snel naar de juiste ondersteuning en zorg doorverwijzen. De staatssecretaris schrijft dit in zijn reactie op de slotrapportage van het Schakelteam dat gisteravond naar de Tweede Kamer is gestuurd.

Meerdere regio’s hebben de afgelopen periode zo’n meldpunt opgezet. Een landelijk publieksnummer moet in de toekomst hiernaar toe leiden. Voorzitter Onno Hoes: “Dit is een geweldig stap vooruit voor iedereen die zich bekommert om iemand maar niet weet waar snel deskundige hulp is te vinden. Ik ben ervan overtuigd dat dit veel mensen gaat helpen”.

Financiering eenvoudiger maken
Een andere belangrijke aanbeveling die het Schakelteam doet, is om de financiering van zorg en ondersteuning uit één pot te laten komen. Mensen met verward gedrag hebben vaak meerdere problemen waarvan de verantwoordelijk bij verschillende partijen ligt maar die hebben allemaal eigen voorwaarden en financieringsstromen. Dit belemmert snelle hulp. Soms wordt hulp gefinancierd uit de WMO, een deel uit de Wet Langdurige Zorg of uit de Zorgverzekeringswet. Er gaat vaak veel tijd verloren gaat om uit te zoeken wie uit welk budget iets moet betalen. Dat moet anders. “Hulpverleners moeten geen boekhouders zijn en eindeloos vergaderen over hoe iets gefinancierd wordt. Zij moeten van hogerhand ruimte krijgen om te doen wat menselijk gezien nodig is”, aldus voorzitter Onno Hoes.

1 oktober en die sluitende aanpak van gemeenten
Uit een monitor bij alle gemeenten blijkt dat tweederde verwacht per 1 oktober het grootste deel van een goedwerkende aanpak voor deze kwetsbare groep mensen gereed te hebben. Er wordt aantoonbaar beter samengewerkt. Duidelijk is ook dat er op steeds meer plekken goede initiatieven ontstaan. Zo hebben alle regio’s speciale beoordelingslocaties en wordt er ook steeds vaker passend vervoer ingezet. Of de aanpak goed werkt, moet de komende jaren blijken. Er is immers een cultuuromslag nodig. Het Schakelteam realiseert zich ook dat gemeenten niet alleen tijd nodig hebben om verdergaande stappen te zetten, maar dat zij ook moeite hebben om sommige zaken op de rit te krijgen. Bijvoorbeeld het in beeld krijgen van zorgmijders, het structureel zelf financieren van projecten, de beschikbaarheid van passende (beveiligde) zorg, wetgeving rond het mogen delen van informatie en de beschikbaarheid van passend woonaanbod. Het Schakelteam vindt dat gemeenten hierin nog ondersteund moeten worden. Dat vindt Sociaal Werk Nederland ook: uit de quickscan van september 2018 blijkt dat het merendeel van gemeenten nog lang geen sluitende aanpak rond verwarde personen heeft. 

Continuïteit
Uit aangedragen casuïstiek blijkt dat instanties en hulpverleners - hoe goed bedoeld ook - een cliënt vaak te snel loslaten. Terwijl continuïteit van ondersteuning essentieel is. Mensen met een verslaving worden weggestuurd bij de opvang omdat ze onder invloed zijn. Mensen met agressieproblemen mogen om die reden niet meer naar een GGZ-behandelaar. Het gedrag dat ertoe leidt dat je behoefte hebt aan bepaalde zorg, leidt er vaak toe dat je wordt uitgesloten. Er zijn teveel exclusieregels. Het gaat bij mensen met multiproblematiek vaak om hulp bij verschillende aspecten zoals werk en schuldhulpverlening en wonen. Daarnaast maken verschillende incidenten met mensen die een mogelijk risico voor zichzelf en/of de maatschappij zijn duidelijk dat de informatie-uitwisseling in de zorg- en veiligheidsketen beter kan. De GGZ, het OM en de politie moeten hierover goede afspraken maken.

Manifest
Het Schakelteam heeft begin september het manifest #oogvoorelkaar gepresenteerd waarin een moreel appèl wordt gedaan op alle Nederlanders om meer aandacht voor elkaar te hebben. Het Schakelteam hoopt dat mensen zich bewust zijn van het feit dat we ook een verantwoordelijkheid voor elkaar hebben; instanties kunnen het niet alleen. Dit laat onverlet dat er goede zorg moet zijn voor iedereen die dat nodig heeft. Het meer oog hebben voor elkaar geldt óók voor iedereen die binnen de zorg- en veiligheidsketen werkt. Onno Hoes: “Ik ben ontzettend trots op wat er allemaal in twee jaar tijd in gang is gezet. We weten dat het nog jaren zal duren voordat de mensen waarom het draait, echt iets merken van een verbeterde aanpak. Uiteindelijk gaat het erom dat iedereen - dus ook de professionals in de hele keten - een bijdrage wil leveren aan een humane en veilige samenleving”.

Eindrapportage
Lees hier het eindrapport
Brief minister aan college van BenW