ANWB AutoMaatje: simpel en succesvol in eenzaamheidsbestrijding

Het gaat hard met ANWB AutoMaatje! Geen wonder: het biedt mensen die bij gebrek aan vervoer aan huis gekluisterd zijn de mogelijkheid om toch de deur uit te gaan. ‘Mobiliteit is een cruciale factor in eenzaamheidsbestrijding en dus ook in fysieke én sociale gezondheid,’ zegt ANWB AutoMaatje programmamanager Matthijs de Winter. ‘Daarom hebben we dit concept bedacht waarbij mensen mét een auto tegen een kleine onkostenvergoeding mensen bij hen in de buurt naar hun bestemming rijden.’
En, stelt hij nadrukkelijk: ‘Het gaat om sociaal vervoer. Dat iemand bij zijn reisdoel komt is belangrijk, maar de kracht zit hem in het praatje onderweg. Je hoopt bij wijze van spreken dat ze in de file terechtkomen zodat ze een langer gesprek hebben.’

Gebruikmaken van bestaande lokale netwerken
AutoMaatje is een samenwerkingsverband van de landelijke ANWB, sociaalwerkorganisaties en gemeenten, die per gemeente een eigen uitwerking krijgt. Matthijs de Winter: ‘We willen niet iets nieuws optuigen maar gebruikmaken van wat er al is. Sociaalwerkorganisaties hebben lokaal de netwerken om vrijwillige chauffeurs en deelnemers te werven. We hebben de kennis en software om die ritjes te plannen. De gemeente heeft een coördinerende en ondersteunende rol.’

Na een succesvolle pilot in Barneveld in 2015 kreeg AutoMaatje al snel de wind in de zeilen. En dankzij aandacht in het toenmalige NCRV-programma Man Bijt Hond raakte het project in een volgende stroomversnelling. ‘We zitten nu bijna op honderd locaties in Nederland. De aanvragen komen uit alle hoeken; soms van een wethouder, soms van inwoners, het komt vanuit alle lagen van de samenleving.’

Simpele opzet
Die groei is ook te danken aan de relatief simpele opzet. Matthijs de Winter: ‘Je hoeft er geen auto’s of busjes voor te kopen en te onderhouden. Het vraagt ook geen uitgebreide training van vrijwilligers. Als de auto van de vrijwilliger chauffeur maar APK-gekeurd is en hij verzekerd is voor passagiers.’
Bovendien is “AutoMaatje” worden geen wekelijkse verplichting. Dat past bij vrijwilligers die zich anno 2018 niet al te zeer wil vastleggen. ‘Je wordt gebeld en gevraagd of je dan en dan een ritje kunt doen.’
Soms ontstaan er wel degelijk vaste koppels, maar vanuit de ANWB is dat zeker niet de bedoeling. Matthijs de Winter: ‘Wij pleiten juist voor verschillende chauffeurs, zodat deelnemers echt hun netwerk vergroten en meer sociale contacten ervaren. Maar als ze met een bepaalde chauffeur een goede klik hebben, dan kunnen ze dat natuurlijk onderling regelen.’

Vinger aan de pols
Dat laatste betekent ook dat de vrijwillige chauffeur een vinger aan de pols kan houden. ‘Stel dat een chauffeur iemand wekelijks op dinsdag naar de bingo rijdt, maar dan ineens twee weken niet, dan is dat wel een reden om contact op te nemen met de coördinator. Die schakelt zo nodig de sociaalwerkorganisatie in om uit te vinden wat er aan de hand is en of aanvullende hulp geboden is. De vrijwilligers zelf doen dat niet; het zijn vrijwillige chauffeurs, geen mantelzorgers.’

Binnenkort start ANWB AutoMaatje ook in grotere steden als Arnhem, Breda en Nijmegen. ‘Daar gaan we op wijkniveau werken. Want het lokale element is en blijft heel belangrijk; het gaat echt om “buurtgenoten voor buurtgenoten”. Daarom willen we ook geen provinciale of centrale meldkamer. Dat mes snijdt bovendien aan twee kanten: mensen die dat anders niet zouden doen kunnen dankzij AutoMaatje allerlei activiteiten buitenshuis ondernemen en de vaak al wat oudere chauffeurs leveren een vrijwillige bijdrage aan de samenleving.’

Ook de ANWB zelf heeft AutoMaatje opgezet vanuit maatschappelijke betrokkenheid. ‘Mensen hoeven geen ANWB-lid te zijn of te worden. We financieren het vanuit onze commerciële activiteiten, zoals we ook andere projecten steunen vanuit ANWB Betrokken. We willen graag iets teruggeven aan Nederland.’

Meer weten over ANWB AutoMaatje? Matthijs de Winter verzorgt een workshop op het Congrestival Sociaal & Gezond op 12 september, met onder anderen ook Machteld Huber en Jan Terlouw. Inschrijven kan nog als je snel bent. Of lees vast artikelen over de andere workshops...