Meerjarig, landelijk programma nodig rond onbegrepen gedrag

Vandaag hield de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid een rondetafelgesprek over Verward/onbegrepen gedrag en veiligheid. Namens Sociaal Werk Nederland en Valente brak Lex Staal een lans voor laagdrempelige ondersteuning in wijken en buurten.

Lex Staal was als expert voor het rondetafelgesprek uitgenodigd namens Sociaal Werk Nederland en Valente, branchevereniging voor participatie, begeleiding en veilige opvang. In lijn met de vooraf aangeleverde position paper, riep Staal in zijn openingswoord de commissieleden op om in plaats van alle gefragmenteerde initiatieven, toe te werken naar een meerjarig, landelijk gecoördineerd programma met structurele financiering.

Lex Staal: “Van u als Kamerleden en van de rijksoverheid vraagt dit om met meerdere ministeries samen – JenV, VWS, BZK, SZW en Financiën – een gecoördineerd en structureel programma op te zetten. Een programma dat ervoor zorgt dat mensen die bijvoorbeeld uit detentie, ggz of TBS-kliniek, maatschappelijke opvang of jeugdzorg komen en voor wie een zelfstandige woning in een kwetsbare wijk geen optie is, een passende plek en de juiste ondersteuning krijgen. Door stabiel wonen mogelijk te maken, verbetert de veiligheid in wijken en de veiligheid van de mensen om wie het gaat. Het zal het draaideurbestaan van veel mensen met onbegrepen gedrag stoppen en hun kansen geven op een zo gewoon mogelijk leven. Het zal de overheid heel veel kosten besparen qua handhaving, zorg, detentie, opvang en de eerder genoemde projectencarrousel. En bovenal biedt het mensen de mogelijkheid om zelf weer regie te hebben op hun leefomgeving en de aandacht voor elkaar.”

Presentie en laagdrempelige ondersteuning
Tijdens het rondetafelgesprek benadrukte commissielid Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA) de kracht van preventie als cruciaal onderdeel van de aanpak van onbegrepen gedrag, vanuit een sterke sociale basis. Zij vroeg Lex Staal wat hiervoor nodig is. Staal: “We kunnen nog heel veel winnen met preventie. Dat is niet zo ingewikkeld. Mensen weten heel goed er nodig is om hun wijk of buurt leefbaar en veilig te houden. Er zijn nu te weinig mensen die je gemakkelijk even aan kunt spreken, zoals de wijkagent, opbouwwerker en jongerenwerkers. Of voorzieningen waar je iets kunt melden, zoals de bibliotheek of een wijkcentrum. Dan kunnen mensen heel veel samen doen. Investeer in laagdrempelige ondersteuning door professionals op wijkniveau, die ook de verbinding kunnen maken met zorg als dat nodig is.”

Financiering gemeenten
Financiering is hierbij een heikel punt. Commissievoorzitter Michiel van Nispen (SP) vroeg naar de impact van de dreigende bezuinigingen bij gemeenten. Eugène van Mierlo, als wethouder zorg van gemeente Almelo aanwezig bij het rondetafelgesprek, voorziet in zijn eigen gemeente een fors financieel tekort. Het sociaal domein vormt hiervan een substantieel deel en daar maakt hij zich ernstige zorgen over. Zijn pleidooi was dan ook om subsidiemogelijkheden een structureel karakter te geven, “dan kunnen we het met elkaar goed regelen.” Ook kaartte de wethouder de grote verschillen aan tussen gemeenten, op het gebied van ondersteuning. “Wij hebben in Almelo bemoeizorg, laagdrempelige voorzieningen, opbouwwerk… Maar dat wordt in Nederland in 340 gemeenten afzonderlijk bekeken. Dan maakt het uit in welk postcodegebied je woont.”

Lees hier de reader met de schriftelijke inbreng van alle experts die deelnamen aan rondetafelgesprek. De bijdrage van Sociaal Werk Nederland en Valente vind je op pagina 72-76.

Update 4-7: lees hier het eindrapport van de parlementaire verkenning.