Een Malieveld vol eenzame jongeren

Begin oktober was de Week tegen Eenzaamheid 2019. De aftrap ervan door minister De Jonge viel samen met het massale boerenprotest op het Malieveld en kreeg daardoor minder publiciteit dan gehoopt. Gelukkig werd dat in de week die volgde ruimschoots goedgemaakt. Ook eenzaamheid onder jongeren kreeg aandacht, zowel in de media als van de minister. En sinds Join us een meldpunt heeft ingericht voor jongeren die zich eenzaam voelen staat de telefoon er roodgloeiend.
Gemeenten onderkennen inmiddels het probleem én dat ook zij de handschoen moeten opnemen. Dus het kwam goed uit dat we op 7 oktober bij het jongerenwerk van Tilburg (R-Newt) een bijeenkomst hadden georganiseerd over eenzaamheid en de aanpak van Join us die een extra instrument kan zijn voor jongerenwerkers.
Iedereen voelt zich weleens eenzaam, poneerde lector Gerine Lodder, is dat nou zo erg? Het is net als dorst hebben, vervolgde ze, een dringend signaal dat je iets moet drinken. Ofwel: als je je eenzaam voelt, is dat een oproep om mensen te gaan ontmoeten. Als je daar keer op keer niet in slaagt, dan lijdt je aan chronisch eenzaamheid. En ja, dat is echt wel een probleem. Met mogelijk grote gevolgen: een negatief zelfbeeld, slaapstoornissen, hart- en vaatziekten, een depressie of zelfs gedachten over zelfdoding.
Pakweg 5% van alle Nederlandse jongeren lijdt zelfs aan chronische eenzaamheid. In principe een Malieveld vol. Ze voelen zich buitengesloten, doen niet mee en weten niet dit te veranderen. Want daarvoor moet je op meerdere vlakken aan het werk: sociale contacten aangaan, sociale vaardigheden trainen en mogelijk (cognitieve) gedragstherapie volgen.
Jolanda van Gerwe van Join us vertelde dat ze veel verzoeken krijgen van gemeenten om eenzaamheid preventief aan te pakken. Dat doet Join us vooral met sociaalwerkorganisaties en dan liefst met jongerenwerk. Met trainingen in hun methodiek en met materiaal ondersteunen ze jongerenwerkers om groepen van jongeren op te zetten. En met succes: de eerste kwalitatieve onderzoeken laten een sterk positief resultaat zien. Jongeren voelen zich minder eenzaam en worden zelfredzamer.
Op de bijeenkomst spraken ook enkele jongeren die Join us volgen of dat hebben gedaan. De rode draad: Join us heeft hun leven veranderd. Neem Jan. Vanwege zijn verlegenheid werd hij vroeger veel gepest en voelde zich daardoor nog eenzamer. Via de schoolmentor en de huisarts kwam hij bij Join us. Aanvankelijk met de nodige schroom, maar twee jaar later durft hij over zichzelf te vertellen en heeft hij weer een sociaal netwerk opgebouwd. Nog verlegen? ‘Als je durft op te treden bij Pauw en Hart van Nederland valt dat reuze mee.’
Emma vertelde dat zij bij de overgang van de mavo naar de havo al haar vrienden verloor. ‘Het lukte me gewoon niet om nieuwe contacten te maken. Ik voelde me echt heel slecht, maar bij Join us kon ik dat ook gewoon zeggen. De groep heeft mij enorm geholpen. Ik durfde weer mezelf te zijn.’
Dat alles maakt deze methode tot een mooie aanvulling op de toolbox van jongerenwerkers. En keer op keer blijkt wat het effect van jongerenwerk kan zijn als het wordt uitgevoerd door doorgewinterde professionals: het leven van jongeren verbetert terwijl de jeugdzorgkosten dalen.
Dat zal ook weer aan de orde op 29 november: dan organiseren we als Sociaal Werk Nederland in Rotterdam het landelijke bestuurlijk congres Opgroeien in een veilige wijk: #sterkjongerenwerk. En dat congres is hard nodig want de kans dat eenzame jongeren ooit gezamenlijk optrekken naar het Malieveld lijkt me niet groot.