Geld stapelen en stapels bezuinigingen

Onlangs was ik op werkbezoek bij Versa Welzijn in Hilversum. Deze welzijnsorganisatie exploiteert en coördineert wijkcentrum St Joseph, onderdeel van een groot woondienstencentrum met 200 appartementen, waarvan een deel aangepast voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. Een indrukwekkend gebouw, ontstaan na wijkvernieuwing en de verbouwing van een bejaardencentrum. De sleutel tot dit multifunctionele gebouw was de samenwerking met de gemeente, woningbouwcorporatie, andere partners en de (wijk)bewoners.

Wekelijks komen er zo’n 600 mensen uit de buurt: naar het kledingwinkeltje, de bibliotheek, voor activiteiten. Dagelijks lunchen er 25 tot 50 mensen in een café-restaurant wat mede gerund wordt door mensen met een verstandelijke beperking. Het centrum brengt als een spin in het web mensen bij elkaar. Maar dat gaat niet vanzelf!

Tukkie Tuk, de opbouwwerkster, hoorde dat veel mensen die bij de huisarts aankloppen, in feite eenzaam zijn. Deze mensen komen met die ‘kwaal’ dus niet automatisch naar het wijkcentrum. Ze kreeg het voor elkaar dat de huisartsen dit soort cliënten nu doorverwijzen naar het welzijnswerk. Ze bezoekt de huisartsen elk kwartaal: anders zakt het in. Nu heeft ze een sociaal netwerkcafé opgezet om in één keer alle wijkprofessionals, inclusief die huisartsen, bij elkaar te brengen. Ze wisselen daar nu ervaringen, ideeën en telefoonnummers uit. Gezelliger, efficiënter..

Directeur-bestuurder Herman Waagmeester ziet met zorg de bezuinigingen tegemoet. Dit wijkcentrum bestaat bij de gratie van de partners die samenwerken, elkaar vertrouwen, en verschillende potten geld creatief bij elkaar brengen. Maar de gemeenten in zijn regio lijken preventie te laten vallen. Geld gaat naar curatie. Ook andere trends in bezuinigingen, zoals financieringsmodellen, die meer persoonsvolgend worden, maken het ingewikkelder om nog collectief aanbod aan activiteiten en voorzieningen, met welzijn èn zorg, te realiseren. Nog los van de vraag hoe een eventuele aanbesteding van het onderdeel begeleiding uit gaat pakken. Een wijkcentrum als dit werkt preventief: mensen kunnen langer zelfstandig wonen en een sociaal leven leiden. Maar zal het blijven lukken om met meerdere partners samen een arrangement aan te bieden?

Stapelen van geld moét. Stapelen van bezuinigingen is andere koek. Met Prinsjesdag zullen we horen hoe de Rijksbezuinigingen uitpakken voor zorg, jeugdzorg, persoonsgebonden budget, inburgering, integratie, sociale werkplaatsen en de Wajong, begeleiding voor licht verstandelijk beperkten, passend onderwijs etc . Daar bovenop komen de gemeentelijke bezuinigen: op welzijn, participatie en reïntegratie, de Wmo.

Gestapelde bezuinigingen door Rijk en gemeenten die steeds diezelfde groep mensen treffen: ze raken de portemonnee van één persoon, één gezin. In Amsterdam heeft wethouder Asscher de noodklok geluid. 10.000 jongeren met een licht verstandelijke beperking en 9000 jongeren die in de criminaliteit dreigen te belanden, zijn de dupe van deze stapeling. We zien dit in veel gemeenten. Wil het kabinet de samenleving sterker maken en de kosten van zorg structureel verminderen, dan werken deze korte termijn stapelbezuinigingen averechts.