Inzet van vrijwilligers in schuldhulpverlening blijkt effectief

Uit onderzoek van het lectoraat Social Work van hogeschool Saxion blijkt dat de inzet van vrijwilligers in schuldhulpverlening effectief is. Mensen die begeleid worden door een vrijwilliger laten minder uitval zien in het traject en lossen relatief meer per maand af. De belangrijkste succesfactor is vooral de praktische ondersteuning van vrijwilligers; papieren ordenen en inkomsten, uitgaven en schulden op een rij zetten.
 
Onderzoek bij de Stadsbank Oost-Nederland
Ruim twee jaar (okt. 2017 – jan 2020) duurde het onderzoek naar de ervaringen van mensen die een beroep hebben gedaan op de hulpverlening van de Stadsbank Oost-Nederland. Een deel van hen kreeg, behalve van een beroepskracht van de Stadsbank, aanvullende ondersteuning van een vrijwilliger. Anderen werden alleen door de Stadsbank geholpen. De onderzoeksvraag richtte zich op de effectiviteit van de ondersteuning door een vrijwilliger; is deze van toegevoegde waarde en zo ja, op welke manier?
 
Vrijwilligers als aanjagers van participatie
De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat cliënten minder snel het hulpverleningstraject verlaten, wanneer er sprake is van ondersteuning door een vrijwilliger. Het onderzoek laat opvallend genoeg ook zien dat cliënten die begeleid worden door een vrijwilliger over het algemeen relatief een groter maandbedrag aflossen dan de anderen. Onderzoeker Ben Boksebeld: “Dat zou onderwerp van vervolgonderzoek kunnen zijn, maar op basis van gesprekken, concluderen we voorzichtig dat vrijwilligers ook aanjagers van participatie zijn: ze activeren mensen om weer te gaan solliciteren naar betaald werk. Wanneer dat lukt, nemen kansen en de mogelijkheden tot aflossing toe.
 
Vooral praktische ondersteuning heeft effect
Het informele karakter van de hulp, de snelle en flexibele beschikbaarheid van vrijwilligers en de bemoedigende rol die zij kunnen spelen, werd door cliënten als positief ervaren. “De organisaties leren hun vrijwilligers vaak om bij schuldhulpverlening ‘op hun handen te zitten’, met als doel structurele gedragsverandering bij de cliënt te bewerkstelligen,” aldus Ben. “Dat is een goed streven, maar uit het onderzoek blijkt dat vrijwilligers juist ook de praktische rol pakken om overzicht in de financiële chaos te krijgen. Samen met de cliënt een vuilniszak vol ongeopende enveloppen aanpakken bijvoorbeeld. Ook fungeren vrijwilligers regelmatig als belangenbehartiger, door mee te gaan naar instanties.“
 
Aandacht voor bevorderen van sparen
De onderzoekers bevelen aan om te werken aan het hoge verloop onder vrijwilligers. En om meer aandacht te besteden aan het bevorderen van sparen, in de afbouwfase van het schuldsaneringstraject. “Het evenwicht tussen een stabiele financiële situatie en het terugvallen in schulden blijft precair. Hier liggen kansen tot verbetering.”

In de bijlage vind je het onderzoeksrapport; en op de website van de Saxion Hogeschool, social work nog veel meer informatie bij elkaar.