Wijkteams en sociaal juridische dienstverlening: een (on)gelukkige samenwerking?’

Sinds de opkomst van wijk- en buurtteams worden sociaal werkers meer dan voorheen geconfronteerd met financieel-juridische problemen van burgers. Tegelijkertijd is de positie en functie van sociaal raadslieden vaak veranderd. Gaan zij in een wijkteam werken, blijven zij als aparte afdeling werken of een combinatie daarvan? Dit artikel is gebaseerd op de ledenbijeenkomst Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden LOSR 14 november 2018 en beschrijft naast landelijke informatie over wijkteams twee concrete voorbeelden uit het land: Utrecht en Den Bosch. Aan het eind volgen concrete aanbevelingen voor goede samenwerking tussen wijkteams en sociaal juridische dienstverleners.

Wijkteams: het landelijke beeld
Christine Kuiper, adviseur armoede en schulden Movisie: ‘Integraal werken is het sleutelwoord van de transformatie. Voor een integrale aanpak of een benadering vanuit het perspectief van de cliënt, die samenhangend is en aandacht heeft voor alle leefgebieden, is een nauwe samenwerking nodig tussen de (wijk)teams en financieel juridisch specialisten waaronder raadslieden. Uit het laatste onderzoek over wijkteams gebaseerd op een peiling uit 2017 onder 242 gemeenten blijkt dat dit nog niet overal optimaal vorm heeft gekregen. Zo zien we sinds 2014 een afname van medewerkers van de Dienst Werk en Inkomen in (wijk)teams (55% in 2014, 37% in 2017). De cijfers laten ook een daling zien in het aantal (wijk)teams dat überhaupt taken voor werk en inkomen in het pakket heeft.

In 2014 voerde ruim de helft (54 procent) van de sociale (wijk)teams taken uit op het gebied van werk en inkomen. In 2015 deed de helft van de teams dit (50 procent) en in 2017 is dat bij minder dan de helft het geval (45 procent). Dit wekt verbazing, want bij veel cliënten met multi-problematiek spelen financiële en juridische problemen een rol. Opvallend is ook: sociaal raadslieden zijn in de enquête geen onderwerp van gesprek. Verder valt op dat preventief werken en vroeg signaleren nog onvoldoende van de grond komen. Dit lijkt te maken te hebben met knelpunten rond werkbeheersing. Denk aan hoge werkdruk, hoge caseload, zwaarte van de problematiek en lange wachtlijsten.

Daarnaast is toegenomen complexiteit van vraagstukken een grote zorg. Het is een uitdaging om de juiste, ervaren en gekwalificeerde mensen te vinden die met deze complexe problematiek om kunnen gaan. Er is echt aandacht nodig voor het organisatorische aspect van integraliteit, waarin professionals met elkaar samenwerken, processen, werkwijze en expertise op elkaar afstemmen om een gezamenlijk plan op te stellen voor de cliënt. ’

Integraal werken is domein overstijgend samenwerken in samenhang en afstemming, aan efficiënte en effectieve ondersteuning van en met de inwoner in de wijk bij (het voorkomen van) hulpvragen. De ondersteuning is gericht op:

• Het zo snel en eenvoudig mogelijk oplossen van de problemen
• Het versterken van de veerkracht van de samenleving
• Het vergroten van zelfregie
• Zelfredzaamheid en participatie (en het benutten van het eigen netwerk daarbij) zijn vertrekpunt

Meer weten? Zie deze publicatie.