Structurele oplossing in zicht voor alleenverdienende huishoudens

In 2016 noemde de Nationale Ombudsman het al een knelpunt dat opgelost moest worden, rechters noemden het een buikpijndossier en de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR/Sociaal Werk Nederland) en Kamerleden trokken er herhaaldelijk over aan de bel: duizenden gezinnen die onder het bestaansminimum leven doordat regelingen van de overheid tegen elkaar in werken. Het probleem lijkt vanaf 2028 structureel te worden opgelost. De LOSR denkt mee over de voorgestelde aanpak.

Meld je vooral ook aan voor het webinar over deze problematiek op 4 oktober a.s.

Op basis van een analyse van de Belastingdienst gaat het volgens demissionair minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) om circa 6.400 alleenverdienende huishoudens die door een onbedoelde en complexe samenloop van fiscaliteit, toeslagen en sociale zekerheid een lager besteedbaar inkomen heeft dan een paar in de bijstand. Sociaal raadslieden schatten in dat de gedupeerde groep nog veel groter is en ook kamerlid Pieter Omtzigt houdt in moties over deze kwestie een aantal van 10.000 gezinnen aan.

Tijdelijke tegemoetkoming
Een structurele oplossing in de fiscaliteit is niet op korte termijn te realiseren, door beperkte IT-capaciteit bij de Belastingdienst. Intussen moet de bestaanszekerheid van deze huishoudens natuurlijk wel worden gewaarborgd. In de kabinetsplannen die op Prinsjesdag zijn gepresenteerd, is opgenomen dat gedupeerde huishoudens de komende jaren een tegemoetkoming krijgen via hun gemeente. Het gaat om een tijdelijke regeling voor de periode 2024-2027, vooruitlopend op een structurele oplossing vanaf 2028. Het kabinet reserveert voor deze tijdelijke regeling 89 miljoen euro.

Verschillende aanpak gemeenten
De VNG en de LOSR zien dat gemeenten in de praktijk nog verschillend omgaan met deze ondersteuning. Een aantal gemeenten is actief aan de slag en benadert de betreffende huishoudens zelf, al dan niet met behulp van de inzet van sociaal raadslieden. Bij die gemeenten blijkt dat een juiste ondersteuning veel tijd en inhoudelijke kennis vraagt van de verschillende domeinen; dit signaleren ook de LOSR, de Landelijke Cliëntenraad (LCR), de VNG en Divosa. Andere gemeenten reageren vooral wanneer huishoudens zich zelf melden.

Naar een structurele oplossing
In een brief aan de Tweede Kamer licht minister Schouten de plannen toe. Zij zegt hierin toe de Kamer voor het einde van 2023 te informeren over de uitwerking van de structurele oplossing en spreekt periodiek met de LOSR en de LCR over de voorgestelde aanpak en signalen uit de uitvoeringspraktijk.

Webinar op 4 oktober: meld je aan!
Op woensdag 4 oktober a.s. van 10.00 tot 12.00 uur organiseert de LOSR een webinar over deze problematiek met handvatten voor sociaal raadslieden om gericht aan de slag te gaan. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Lees hier meer en meld je op tijd aan.

Neem voor meer informatie contact op met Sandra van Elten.

Lees ook:

• Kamerbrief Alleenverdienende huishoudens: voortgang aanpak bij samenloop van regelingen, 19 september 2023
• Nieuwsbericht ‘Overheidsfout bracht duizenden gezinnen in armoede’, 21 maart 2023