Minister Dekker enthousiast over Dordtse sociaal raadslieden

“Vandaag sprak ik met de sociaal raadslieden in #Dordrecht. Heel nuttig en leerzaam om te horen hoe zij informatie, advies en ondersteuning bieden aan mensen met problemen die een juridisch randje hebben.” Aldus minister Sander Dekker in een tweet na zijn bezoek aan de sociaal raadslieden van Vivenz in Dordrecht op donderdag 27 september. Hij was er mede op verzoek van Sociaal Werk Nederland en de LOSR.
Beleidsadviseur Ernst Radius van Sociaal Werk Nederland: ‘We wilden hem graag laten zien dat cliënten die rechtshulp zoeken vaak meerdere niet-juridische problemen hebben, die je dus ook niet met juridische hulp moet oplossen. En soms moet je cliënten juist wél adviseren om juridische hulp te zoeken, maar dat doe je dan wel goed onderbouwd.’
Vandaar de uitnodiging aan de minister om eens te komen kijken hoe sociaal raadslieden dergelijke problemen benaderen en wat ze bijdragen aan de sociale basis in wijken en buurten.

Laagdrempelige eerstelijns hulp
‘Wij merken dagelijks dat een juridisch probleem vaak gepaard met andere problemen, zoals psychosociale problemen,’ bevestigt sociaal raadsvrouw Audrey Schlechter. Zij is ook coördinator van het Bureau Sociaal Raadslieden in Dordrecht. Samen met haar collega Zakia Alla praatte ze de minister bij over de dagelijks praktijk. ‘Als sociaal raadslieden zijn we geen onderdeel van de gemeente maar juist van een organisatie voor onafhankelijke, laagdrempelige eerstelijns hulp- en dienstverlening. Bovendien werken we veel samen met ketenpartners zoals het Juridisch Loket, Sociale Dienst, gemeente, (sociale) advocatuur en vrijwilligers. Dankzij die korte lijnen fungeren we ook vaak als backoffice voor het sociaal wijkteam.’

Juridisch én agogisch
De sociaal raadslieden van Vivenz hebben afhankelijk van de gemeente waarin ze zitten (Bureau Sociaal Raadslieden van Vivenz zit in vijf gemeenten) per cliënt 20 of 30 minuten te besteden. Audrey Schlechter: ‘Tijdens dat gesprek proberen we direct de problemen aan te pakken; denk aan informatie en advies, bemiddeling met een instantie, beslagvrije voet berekenen en deurwaarder aanschrijven. Als we zien dat er veel meer aan de hand is dan nemen wij contact op met de instantie die de cliënt daarbij kan helpen. Uiteraard met toestemming van de cliënt. Wij vliegen een vraagstuk dus niet alleen juridisch maar ook agogisch aan. Ook kunnen we buiten het spreekuur inplannen wanneer blijkt dat er problemen zijn die we niet tijdens het spreekuur kunnen afhandelen.’
Andersom gebeurt het ook. Audrey Schlechter: ‘Wanneer medewerkers of generalisten van het sociaal wijkteam tobben met een sociaaljuridisch vraagstuk dan worden wij tijdig ingeschakeld.’

Stimuleer de samenwerking
Die samenwerking tussen de juridische zuil en de sociaal-agogische zuil is niet overal vanzelfsprekend. Ernst Radius: ‘Onder meer omdat die vanuit verschillende domeinen en budgetten wordt aangestuurd. De minister zou juist de samenwerking tussen deze domeinen moeten stimuleren en ondersteunen. In samenspraak met gemeenten want die hebben er uiteindelijk baat bij dat deze burgers niet naar de rechter stappen.’

Onderzoek volgt
Namens Sociaal Werk Nederland was directeur Lex Staal bij het werkbezoek. ‘Het mooie was dat de minister aan het slot van de bijeenkomst Nederland toewenste dat er overal sociaal raadsliedenwerk beschikbaar is, net als in Dordrecht. Dat tekent wel hoezeer hij onder de indruk was. Het vervolg? We gaan samen met het ministerie onderzoeken of er verschil is in het aantal cases dat het Juridisch Loket krijgt te verwerken in een gemeente mét en een zónder sociaal raadslieden. Dat is een prima resultaat van het werkbezoek.’

Drie voorstellen aan de minister
Sociaal Werk Nederland en LOSR doen de minister drie voorstellen:

1. Maak van het juridische probleem een breder zorgpunt, dat ook meer gedragen wordt door andere partners, zoals de gemeente, de sociale advocatuur en de sociaal-agogische dienstverleners, ook in wijk- en buurtteams. Multiproblematiek wil niet alleen zeggen een stapeling van juridische problemen, maar ook dat iemand uiteenlopende níét-juridische problemen heeft.
2. Stimuleer de lokale samenwerking tussen de verschillende zuilen van hulp- en dienstverlening. Zorg voor goede pilotvoorbeelden, ontwikkel een gezamenlijke sociale kaart. Maak duidelijk welke advocatenkantoren daadwerkelijk sociale advocatuur zijn, waarmee goed kan worden samengewerkt en geef daar ruimte voor.
3. Wees u bewust van het feit dat er op lokaal niveau grote verschillen kunnen zijn in de sociaaljuridische ondersteuning. Niet in alle gemeenten zijn sociaal raadslieden actief. Deze vorm van dienstverlening zou meer gestimuleerd moeten worden, ook omdat zij voor burgers en gemeenten veel rendement opleveren; denk aan het gebruikmaken van financiële regelingen en het voorkomen van bezwaarschiften en dergelijke.