Een goed gesprek

Afgelopen maand was ik te gast bij drie Rotterdamse projecten waarbij een luisterend oor voor een bewoner die daar behoefte aan heeft centraal staat: MOTTO, Een Goed Gesprek en Het Goede gesprek.
In de Huiskamer van de Buurt in de Kipstraat hoorde ik prachtige voorbeelden van deze vorm van ondersteuning voor Rotterdammers, waar geen ‘handeling’ aan te pas komt. Behalve luisteren. Zonder oordeel. En zo de ander ‘zien’, en op verhaal laten komen.

Het sociaal werk van Wmo Radar, gedreven vrijwilligers, geestelijk verzorgers, wijkverpleegkundigen, de gemeente en een huisarts vertelden over deze gesprekken die zij voeren bij mensen thuis. Gesprekken op belangrijke momenten in het leven en over pittige levensvragen: Welke doelen heb ik nog? Wat heeft een ander aan mij? Waarom overkomt mij dit?

Opluchting
Op deze vragen is vaak niet zomaar een antwoord te geven. Wel moeten we er ruimte aan geven. En dat is precies wat deze projecten doen. Getrainde vrijwilligers gaan als gesprekspartners op bezoek bij ouderen in de wijk. Zoals vrijwilliger Ada (’zeventig-plus’): ‘Ik doe dit werk al elf jaar en ik vind het een ontzettend zinvol, plezierig project. Ook voor mijzelf.’ Cliënten waarderen de projecten ook: ‘Er is geen oplossing, je moet door het proces. Maar het is zo troostrijk dat je speciaal komt om naar mij te luisteren’. En: ‘Ik voel opluchting, want ik mag mijn verdriet vertellen’.

Meer aandacht
Zingeving bepaalt de kwaliteit van leven. Daar worden we ons steeds meer bewust van. Ik zie bij professionals en vrijwilligers een groeiende aandacht voor zingeving en levensvragen in hun werk. En door het toenemend aantal vrijwilligers dat hierop actief is, groeit ook de aandacht ervoor in de maatschappij. Ik vind dat een mooie ontwikkeling. En er is meer goed nieuws: een stimuleringsprogramma van het kabinet maakt het nu mogelijk dat geestelijk verzorgers als vakspecialisten niet alleen beschikbaar zijn in (zorg)instellingen maar ook thuis. En zij krijgen nu ook uren vergoed om onder andere sociaal werkers en vrijwilligers te scholen in het omgaan met zingeving en levensvragen van mensen in de wijk.

Intensief
In principe kan iedere professional en vrijwilliger in zorg en welzijn een luisterend oor zijn en aandacht geven aan levensvragen. Ofwel: geestelijke verzorging bieden. Maar het zijn wel intensieve gesprekken. Ada: ‘Het vraagt wat van mensen: levenservaring, nieuwsgierigheid, belangstelling hebben voor mensen, de diepte in durven gaan…’ Als er intensievere begeleiding nodig is bij een (existentiële) crisis wordt een geestelijk verzorger als vakspecialist ingeschakeld. Maar, dat wordt mij vanmiddag heel duidelijk, de vrijwilligers zijn juist belangrijk omdat ze niet ‘uit het veld’ komen, maar ‘gewoon’ mensen zijn. Die tijd nemen voor een verdiepend gesprek, en bij wie je wél het achterste van je tong durft te laten zien.

Thuis voelen
Ik ben blij met de aandacht die er steeds meer komt voor ‘aandacht’. Natuurlijk niet alleen voor ouderen. Jong en oud wil worden gezien en gehoord. Daarom is begeleiding bij ‘zingeving en levensvragen’ nadrukkelijk benoemd in het nieuwe competentieprofiel voor sociaal werkers . Zij kunnen als professional helpen bij het herontdekken van drijfveren, het vinden van nieuwe contacten of het omgaan met beperkingen en eenzaamheid. Zij kennen de wegen naar organisaties en verenigingen waar mensen heen kunnen om anderen te ontmoeten en zich (weer) thuis te voelen.

Er worden nu volop regionale afspraken gemaakt en netwerken opgezet om het stimuleringsprogramma van het kabinet goed te laten werken. Dit is een enorme kans. Sociaal werk: laat je zien en horen. Leg proactief contact met deze netwerken om die kans te benutten.

MOTTO, WmoRadar Een goed Gesprek, Het Goede gesprek.