Vernieuwer Rachelle van der Linden (KNAB, ThuisWacht, NLZIET): ‘We moeten van een zorgeconomie naar een gezondheidseconomie.’

Maar liefst 34 aanmeldingen kwamen er binnen voor de Transformatie Trofee. Dat zijn er ruim tien meer dan vorig jaar. Onder leiding van Eric van der Burg maakt de jury nu een short list met drie genomineerden. Op 27 november wordt bekend wie er met de eer, de cheque en de trofee gaat strijken.

Tijdens deze bijeenkomst voorafgaand aan de uitreiking laat vernieuwer Rachelle van der Linden haar licht schijnen over innoveren in het algemeen en innoveren in het sociaal domein in het bijzonder. Maar is innoveren überhaupt wel aan de orde nu de voortekenen van een recessie steeds dreigender worden? ‘Absoluut. Sterker nog: juist nu!’ aldus Rachelle van der Linden. Als vernieuwer stond ze aan de weg van onder meer de bank KNAB, EnergieDirect, Thuiswacht en de streamingdienst NLZIET. ‘Juist de huidige rumoerige tijden nodigen uit tot vernieuwing. Vaak leidt de angst voor krimp tot een pas op de plaats en tot de reflex om te houden wat je hebt. Maar het is natuurlijk veel beter om teruggaan naar je kern, je echte parels, en van daaruit een nieuwe, creatieve manier te vinden om in de wereld van morgen je plek in te nemen.’

Leer van anderen
Innoveren is dus eerst terug naar de bron en van daaruit naar een nieuwe bedding en een nieuw stroomgebied. ‘Vernieuwen begint bij weten waar je goed in bent. Kleur bekennen. Vanuit die kern moet je innoveren, niet kopiëren wat anderen doen. Stel jezelf de vraag: welke unieke plek wil ik bereiken en wat heb ik daar voor nodig?’
Maar echt gericht innoveren gaat verder. ‘Kijk wat er in andere branches gebeurt. Door dat toe te snijden op je eigen werkwijze en je eigen markt valt er al veel te winnen. Maak gebruik van wat er recent is gecreëerd in andere werkvelden. Ik ben nooit gaan navelstaren maar heb altijd gekeken naar wat er elders gebeurt.’

Verander de spelregels
Tot zover de grondbeginselen van vernieuwing: over naar het sociaal domein. Welke innovaties zouden daar uitkomst kunnen brengen? Rachelle van der Linden: ‘Je moet eerste de volgende vragen stellen. Hoe kun je nieuwe technologie inzetten om sociale innovatie te bewerkstelligen? En ten tweede: kijk nog eens goed naar de spelregels. Wordt het niet tijd om die te veranderen? Want eigenlijk zou het de normaalste zaak van de wereld moeten zijn dat mijn zoon van veertien twee keer in de week bij een oudere op bezoek gaat om een kopje koffie te drinken of een boodschap te doen en zo diens eenzaamheid te verminderen. Hoe kun je die omslag maken? Kunnen we bestaande werkwijzen wel gebruiken voor nieuwe uitdagingen in het sociaal domein? Of kunnen we nieuwe verbindingen leggen die veel relevanter zijn? Dus bijvoorbeeld kinderopvang organiseren in de buurt van plekken waar eenzame ouderen samenkomen?’

Naar een gezondheidseconomie
Om de stijgende zorgkosten een halt toe te roepen moet je de geldstromen ombuigen van zorg naar preventie, daar zijn vriend en vijand het ondertussen wel over eens. ‘Je ziet dat er een heel nieuw soort economie moet worden gebouwd: de  gezondheidseconomie, als tegenhanger van de huidige zorgeconomie. Daarin gaat het niet primair om de vraag hoe je mensen oplapt, maar hoe je een nieuw systeem creëert waarin mensen de mogelijkheden krijgen om goed voor zichzelf kunnen zorgen. Een voorbeeld? Neem The living museum. Mensen met complexe uitdagingen hebben daar de mogelijkheid om hun artistieke vaardigheden te ontwikkelen en is hiermee een hele nieuwe eigentijdse wijze van zorgverlening. Zij zijn en voelen zich geen patiënt meer maar artiest. Die mind shift is enorm helend en heeft grote positieve gevolgen.’

Briljante geesten
Rest de vraag: heb je voor het ten uitvoer brengen van baanbrekende ideeën meer aan één geniaal iemand of juist aan een soepel samenwerkend team? Rachelle van der Linden: ‘Het sociaal domein heeft een belangrijk pluspunt: iedereen is er enorm gedreven. Maar je hebt ook wel een paar briljante geesten nodig die een beeld hebben van waar het heen moet en dat ook echt naar the next level kunnen tillen. Dat zijn niet de traditionele consultants, het zijn types die medewerkers uit hun comfortzone trekken om gezamenlijk een invulling te geven die past bij de wereld van nu, en nog meer van morgen en overmorgen. En nogmaals: je moet terug naar “waar ben ik van” en “waarom ben ik er eigenlijk”, om van daaruit te kunnen innoveren.’

• Rachelle van der Linden spreekt bij de uitreiking van de Transformatie Trofee, op woensdagmiddag 27 november in Utrecht. Aanmelden? Het kan nog!
• Naar verwachting verschijnt op 7 november haar boek Kleur bekennen.