Zorgelijk beeld administratie- en regeldruk in sociaal werk

In het sociaal werk leidt de druk van het grote aantal regels en verplichte administratie tot een enorme werkdruk. Sociaal werkers zijn hier gemiddeld meer dan een derde van hun tijd aan kwijt. Hierdoor komen zij onvoldoende toe aan de ondersteuning van inwoners en raken zij steeds meer gefrustreerd. Dit blijkt uit het Movisie-rapport De stand van administratie- en regeldruk in het sociaal werk. Alle ballen in de lucht houden dat vandaag is verschenen.

Movisie deed in 2022 onderzoek naar de omvang en aard van het probleem, onder meer via een enquête onder bijna tweehonderd sociaal werkers. Gemiddeld neemt administratie- en regelwerk 37 procent van hun tijd in beslag, terwijl zij 19 procent acceptabel zouden vinden. Als top 3 van meest belastende administratieve ergernissen noemen de sociaal werkers: rapporteren (82%), kwaliteits- en verantwoordingssystemen (77,4%) en papier- en formulierwerk van bewoners om de weg te vinden bij instanties en bij aanvragen van hulp, toeslagen en subsidies (73,6%).

Ergernis bij professionals én bewoners
Administratie en regels zorgen bij 80 procent van de respondenten voor ergernis en stress. De tijd die de respondenten kwijt zijn aan administreren zorgt ervoor dat ze tijd te kort hebben voor andere – belangrijkere – taken, zoals direct contact met en het ondersteuning van inwoners. Sociaal werkers ervaren dat de kwaliteit van het werk verslechtert (70%) en dat ze het werk niet kunnen doen zoals ze het willen (43%). Volgens de sociaal werkers die meededen aan dit onderzoek, ergeren ook inwoners zich aan het papier- en formulierwerk waarmee ze te maken hebben om hulp te kunnen krijgen, bijvoorbeeld bij (her)indicaties.

Aanbevelingen Movisie

• Streef naar halvering van de administratie- en regeldruk
• Creëer meer duidelijkheid over welke regels en administraties ‘moeten’ vanuit wetgeving
• Meerdere partijen zijn aan zet bij het werken aan oplossingen. Steek in op drie niveaus: 
  • Landelijk: het is van belang de agendering van het knelpunt voort te zetten en blijvend te monitoren om zicht te krijgen of aanpakken succesvol zijn en effect hebben. Aansluiten bij en samenwerking met arbeidsmarktonderzoek en partijen is een logische vervolgstap. 
  • Professional: zet kleine dingen in de spotlights. Ondanks de taaiheid van het vraagstuk beginnen veranderingen meestal bij het zien van kleine aansprekende acties en initiatieven van verbeteringen. Die kleine succesjes geven vaak een eerste impuls aan een grotere beweging. 
  • Samenspel lokale overheid en sociaalwerkorganisaties: hier is veel te winnen door in te zetten op wederzijds vertrouwen. Zo zijn er gemeenten die al experimenteren met regelarme verantwoording en het realiseren van een diagnosevrije en/of beschikkingsvrije inzet. En organisaties kunnen zelf kijken wat zij kunnen doen om professionals te ontlasten.
     

Dialoog gemeenten en sociaalwerkorganisaties
Voor Sociaal Werk Nederland bevestigt het onderzoek van Movisie dat we af moeten van alle onnodige administratie- en regeldruk, zeker nu het beroep op sociaal werk(ers) fors toeneemt bij het oplossen van de maatschappelijke vraagstukken van deze tijd. Het onderzoek laat zien dat de bureaucratie sociaal werkers belemmert om te doen wat nodig is, en het helpt ook niet mee om professionals beter aan onze sector te binden. De uitkomsten van het onderzoek onderstrepen wat ons betreft ook de noodzaak voor een goede dialoog tussen gemeenten en sociaalwerkorganisaties. Dialoog over de impact die je wilt realiseren in wijken en buurten en de vereiste (vastlegging van) gegevens die daadwerkelijk iets vertellen over die impact.

Lees meer en download het onderzoeksrapport op de website van Movisie.


Beeld: Viktor Talashuk via Unsplash