Professionele besluitvorming versterkt vakmanschap

Onlangs organiseerden Sociaal Werk Nederland en Movisie een verdiepingsbijeenkomst over het Kwaliteitslabel Sterk Sociaal Werk. Centraal stond de vraag hoe je als lerende organisatie vakmanschap kunt versterken door te investeren in professionele besluitvorming.

Belang van kwaliteit
Het belang om met elkaar de kwaliteit van het sociaal werk verder door te ontwikkelen is groot. De cruciale rol die sociaal werk vervult bij de aanpak van maatschappelijke vraagstukken betekent immers ook dat de kwaliteit van het sociaal werk helder en zichtbaar moet zijn. En het belang van kwaliteit wordt urgenter nu het ministerie van VWS binnen de Wmo haar rol in professionalisering wil nemen en gemeenten met het wegvallen van het EMVI-criterium (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) bij aanbesteding meer ruimte krijgen voor een dialoog op basis van kwaliteit. Sociaal Werk Nederland heeft daarom een kwaliteitsvisie ontwikkeld, die vier samenhangende onderdelen bevat: een heldere maatschappelijke opdracht, een passende visie, missie en strategie, adequaat vakmanschap van de organisatie en goed inzicht in impact en resultaten. Een belangrijk instrument om kwaliteit te laten zien, is het Kwaliteitslabel Sterk Sociaal Werk.

Vakmanschap
Het vakmanschap van sociaal werkers staat centraal in het Kwaliteitslabel Sterk Sociaal Werk. Vakmanschap gaat onder meer over de afweging van sociaal werkers bij de inzet van interventies, het  werken aan vernieuwing en verbetering van de dienstverlening en het onderhouden van je vakbekwaamheid. Professionele besluitvorming kan hieraan een bijdrage leveren.

Professionele besluitvorming
Onder professionele besluitvorming verstaan we de wijze waarop sociaal werkers hun handelen inrichten, de keuzes die ze daarbij maken en hoe die keuzes tot stand komen (Spierts et al. 2017). Vaak moeten professionals besluiten nemen in complexe situaties. Bijvoorbeeld omdat nog niet alle informatie voor handen is, er meerdere problemen en vragen van mensen tegelijkertijd spelen en/of betrokkenen verschillende ideeën hebben over wat, hoe en in welke volgorde het moet gebeuren. Het vraagt dan vakmanschap om besluiten te kunnen nemen. Andersom is goede besluitvorming een teken van vakmanschap en draagt het bij aan het verder versterken van hiervan.

Opbrengsten 
Stilstaan bij en investeren in professionele besluitvorming is belangrijk. Want het levert op dat je als sociaal werker individueel en als team meer kennis en inzicht krijgt in de factoren die van invloed zijn op de besluiten die je neemt. Het helpt om tussen die factoren een zorgvuldige (af)weging te maken en dat helpt weer bij de verantwoording van je handelen. Stilstaan bij besluitvorming en genomen besluiten geeft meer inzicht in de expertise van je collega’s, draagt bij aan wederzijds begrip en teambuilding en helpt bij grip krijgen op de context waarin je werkt. Ook voor het omgaan met terugkerende vragen en dilemma’s is het zinvol om daar op een systematische manier bij stil te staan en een besluit over te nemen. Dit bevordert een gezamenlijke teamvisie, geeft vaste grond onder je voeten bij vergelijkbare situaties in de toekomst en voorkomt dat discussies iedere keer opnieuw gedaan worden. Voorbeelden van dit soort terugkerende vragen en dilemma’s zijn: wanneer sluiten we een ondersteuningstraject af en hoort deze vraag/opdracht eigenlijk wel bij ons team/beroep? Of anders gezegd: waar zijn wij van als team?

Hoe besluitvorming versterken?
Besluitvorming versterken kan op verschillende manieren. Je kunt modellen gebruiken om systematisch tot een besluit te komen in een casus of achteraf om op een genomen besluit te reflecteren. Zie bijvoorbeeld de handreiking Betere besluiten in het sociaal werk. Of volg een leerkring gericht op besluitvorming over specifieke thematiek. Ook een e-learning doen behoort tot de mogelijkheden. In alle gevallen is het aan te raden om als sociaal werkers individueel en gezamenlijk regelmatig bij stil te staan en mee te oefenen in casusbesprekingen, intervisie en inhoudelijke teamoverleggen. Daar moet vanuit sociaalwerkorganisaties dan ook tijd en ruimte voor gemaakt worden. En dit loont: voor het versterken van vakmanschap, voor de kwaliteit van de hulp- en dienstverlening aan cliënten en inwoners en voor het behalen en behouden van het Kwaliteitslabel Sterk Sociaal Werk.

Meer informatie
Meer weten over professionele besluitvorming: kijk op de themasite Professionele besluitvorming van Movisie of neem contact op met Mariël van Pelt (m.vanpelt@movisie.nl). Meer informatie over het Kwaliteitslabel Sterk Sociaal Werk vind je in het document Aan de slag met kwaliteit of neem contact op met Eva Bos (ebos@sociaalwerk.nl) of Edwin Luttik (luttik@sociaalwerk.nl).