Project 'Energie in Smitsveen: aanpak en lessen in toolbox
In september 2021 zijn zeven organisaties gezamenlijk gestart met het project 'Energie in Smitsveen' (EiS). Deze organisaties zijn Stichting Energie Actief Soest, de gemeente Soest, het energieloket van de gemeente Soest (Duurzaam Bouwloket), woningcorporatie Portaal, sociaalwerkorganisatie Balans, Schuldhulpmaatje Soest en de Hogeschool Utrecht. Het doel van het project is om bewoners in Smitsveen te ondersteunen bij het besparen van energie in hun woning en om inzicht te krijgen in wat zij nodig hebben om deel te nemen aan de energietransitie. Uit onderzoek van de Hogeschool Utrecht de sociale kant van de energietransitie blijkt dat het project meer en bredere effecten heeft bereikt.
De partners werken nu intensiever en effectiever samen, sluiten beter aan op de leefwereld van bewoners in Smitsveen, onderhouden nauwere contacten met de gemeenschap in Smitsveen door ontmoetingen te creëren, en de houding van bewoners ten aanzien van energiebesparing is positiever geworden. Het onderzoek, de aanpak, de activiteiten en de resultaten van het project, evenals de lessen die zijn geleerd, zijn beschikbaar in één toolbox.
Vertrouwen is voorwaarde
Het onderzoek van de Hogeschool Utrecht toont aan dat een persoonlijke aanpak van groot belang is om bewoners te bereiken en hen mee te nemen in het verhaal van de energietransitie. Voor zo’n persoonlijke aanpak is vertrouwen tussen bewoners en de betrokken instanties cruciaal. Zonder vertrouwen is het bijvoorbeeld onmogelijk om klusacties uit te voeren, waarbij men bij bewoners thuis komt. ‘Je moet in de haarvaten van de wijk zitten om hen te bereiken en om het verhaal van de energietransitie te kunnen vertellen. Daarnaast zorgt zichtbare aanwezigheid in de wijk voor bekendheid (vertrouwde gezichten) en kan er worden begonnen met het bouwen aan een vertrouwensrelatie. Door te investeren in de relatie met bewoners kunnen maatregelen ook op maat worden afgestemd. Een goede relatie met bewoners, gebaseerd op vertrouwen, kan de behoefte om energie te besparen vergroten, of zelfs de bereidheid om deel te nemen aan het transitieproces stimuleren, en daarmee eigenaarschap stimuleren’, aldus de onderzoekers.
Energietransitie is een sociale transitie
Het sociaal domein is essentieel voor het succes van de energietransitie. De onderzoekers roepen daarom de overheid op om vertegenwoordigers van het sociaal en het fysiek domein nauw met elkaar te laten samenwerken in de uitvoering. Sociaal Werk Nederland ondersteunt deze oproep van harte. Het huidige klimaatbeleid blijft te veel een technische aangelegenheid. Een aangelegenheid die te veel in handen wordt gegeven van een paar honderd commerciële adviesbureaus, bleek deze week uit een rapportage van Nieuwsuur. Een sociale transitie is nodig die oog heeft voor mensen, mensen betrekt en de belangen behartigt van vooral diegenen in kwetsbare posities en buurten. Sociaal werkers zijn hier hard nodig, was in april de boodschap aan minister Rob Jetten bij een werkbezoek aan sociaalwerkorganisatie Rijnstad. Het project EiS laat dit mooi zien. De kunst is aan te sluiten bij wat mensen bezig houdt, hun dagelijks leven, en zo grote vraagstukken zoals de klimaat- en energietransitie toegankelijk en bespreekbaar te maken. Dit is iets wat sociaal werkers op veel plaatsen in Nederland kunnen en doen.