Jongeren in Uden: drugs? Het lijkt soms of er in iedere speeltuin wel een dealer loopt

Op maandag 11 november ging de Udense wethouder Gijs van Heeswijk in gesprek met jongeren in jongerencentrum MC in Uden, onderdeel van Stichting Compass Uden. Uit de eerste hand hoorde hij van jongeren wat zij hebben aan het jeugd- en jongerenwerk in Uden. Overall: er zijn veel meer problemen dan het jongerenwerk aankan. Deze sessie was de vierde in een reeks naast Almere, Arnhem en Zaanstad waarbij een ‘scan’ wordt gemaakt van de stand van het jongerenwerk in Nederland.

Jongerengezant Naima Azough hoorde van de aanwezige jongeren dat volgens hen Uden best een prettige plek is. Udenaren zijn ‘heel open en gezellig’ zegt een ex-Amsterdamse. Jongerencentrum MC is een relaxte plek ‘zonder stress’ voor jongeren. De jongerenwerkers zetten zich met hart en ziel in voor de jongeren uit Uden en omgeving, en geven aan dat hun werk vaak onzichtbaar is. Reden te meer volgens Naima Azough om dat jongerenwerk in het land meer zichtbaar te maken.

Drugs en het jongerenwerk
De drugsproblematiek komt direct ter sprake: iets heel heftigs volgens iedereen die meespreekt. Soms zijn jongeren van 12 al aan de drugs. ‘Het is heel makkelijk om er aan te komen, net als het bestellen van een pizza. Je hoeft maar te appen.’ Met ‘een aantal voormalige vrienden die verslaafd zijn aan coke, gaat het nu echt niet goed.’ Volgens de groep speelt de drugsproblematiek niet alleen in Uden maar in heel Brabant. ‘Het lijkt iets gewoons geworden.’

Op de vraag van Naima Azough of het onderdeel is van de cultuur zegt een jongere ‘dat het er nu gewoon bij hoort’. ‘Er wordt heel erg makkelijk over gedacht en  het is ook heel leuk om te gebruiken, maar je denkt niet na over de gevolgen en wat het met je lichaam doet.’ ‘Voor de een is het groepsdruk, voor de ander is het een gemakkelijke stap naar iets leuks. Net als via een studielening geld lenen voor je vakantie.’

De nieuwste drug is momenteel ketamine. Heel goedkoop, maar ook MDMA heb je voor 2 tot 5 euro. Eén van de jongeren: ‘Het is heftig, maar belangrijk om aan te kaarten. Ik wil mijn kinderen hier niet op laten groeien. Het lijkt er soms op dat in iedere speeltuin wel een dealer loopt.’

Wethouder Van Heeswijk vindt dit allemaal erg confronterend en zegt dat met een campagne geprobeerd wordt om jongeren van drugs af te houden. De signalen die de wethouder bereiken zijn wisselend maar hij hoort ook dat het gebruik op straat speelt in Uden. ‘Het is lastig.’

Jongerenwerker Pieter is realistisch over wat het team jongerenwerkers van Stichting Compass Uden kan bereiken. Er zijn vijfduizend jongeren in Uden, met veel van hen gaat het goed. Jongerenwerkers proberen zoveel mogelijk jongeren te bereiken. ‘Er is veel problematiek, we komen van alles tegen. Dealers bereik je echter niet of heel moeilijk, als jongeren zelf niet openstaan voor een gesprek dan is het heel lastig.’ Per dag is er ruimte voor twee uur straatwerk. ‘Eigenlijk veel te weinig. Maar de andere projecten slokken veel tijd op. De jongerenwerkers zouden graag meer op straat zijn maar hebben hun handen ook vol aan overleg met partners.’

Wat er anders is dan een paar jaar geleden, wil Naima Azough weten. ‘Alles is veel individueler, vroeger had je groepscoaching maar nu is het vooral individueel werken met jongeren. Dit heeft het jongerenwerk ook veranderd, er moet simpelweg veel overleg plaatsvinden met partners die ten koste gaat aan het werken met jongeren zelf. Dit heeft ook voordelen, zo komen we tegenwoordig veel op scholen.’

Een dagprogramma ontbreekt momenteel in MC, een pilot eerder wees uit dat jongeren ook overdag iets te bieden in het MC. Er is een groep jongeren die nu tussen wal en schip valt omdat zij bijvoorbeeld niet meer naar school gaan. Gesprekken hierover lopen momenteel met de gemeente.

Vertrouwelijkheid
Naima vertelt dat zij van nature wat verlegen is en hier als jongere aan heeft gewerkt. Hoe werkt MC aan talentonwikkeling?
Het MC biedt daar veel ruimte voor en het ‘een goede plek is om vrienden te maken’. Jongerenwerker Pieter heeft plezier in het werken bij MC: “Het is een plek die jongeren dichter bij elkaar brengt.’ Jongerenwerker Peter gebruikt het samen koken als een manier om contact te maken. ‘Voor jongeren hartstikke leuk en ik hou bovendien erg van gezond koken.’ Dit is dus ook waarom een fysieke plek als een jongerencentrum zo belangrijk is.

Een deelneemster aan de dialoogsessie vertelt een heftig verhaal: ‘Ik heb een vervelende jeugd gehad, en door gesprekken met jongerenwerkers heb ik mijn zelfvertrouwen kunnen ontwikkelen. Mijn depressieve gevoelens kan ik goed bij hen kwijt. Ze helpen me waar het kan.’

Als het gaat over de waarden van het jongerenwerk vertelt jongerenwerker Pieter over zijn aanpak. ‘Naast de jongeren staan is belangrijk. Ik wil veel met ze doen, maar jongeren moeten wel zelf in actie willen komen. Ik probeer te zoeken naar mogelijkheden om jongeren zelf in beweging te brengen.’

Eenzaamheid
Als eenzaamheid ter sprake komt vertellen twee jongeren over hun ervaring bij Join Us. Eenzaamheid is ook een thema, het is wijdverspreid en iedere dag zijn er nieuwe aanmeldingen voor Join Us. Een van de jongeren heeft bij Pauw gezeten om zijn verhaal te vertellen en heeft een golf aan positieve reacties ontvangen. Erover praten helpt, het is fijn dat Join Us dit bereikt en MC het ondersteunt.

Jongeren die niet buiten komen worden nu nauwelijks bereikt door de jongerenwerkers, zoals bij jongeren met gameverslaving. ‘Iemand die zich achter de voordeur opsluit kom je niet snel tegen.’ Ook de jongeren waar het goed mee gaat bereik je niet. ‘Iemand die naar school gaat en ons niet nodig heeft, is ook prima.’ Wel is er een speciaal app nummer om zo contact te leggen.

Radicalisering is voor iedereen een lastig punt. Het onderbuikgevoel van de jongerenwerker speelt hier een rol in, dat is een sterk punt vanuit het vak. ‘Soms is gevoel bepalender dan feiten, want die heb je niet altijd’ aldus teamleider Mirte. 

Tot slot
Iedereen kijkt terug op een mooi gesprek, de wethouder heeft het inspiratie om zijn werk in Uden verder voort te zetten. De dialoogbijeenkomst was de vierde en laatste sessie in een reeks bijeenkomsten in de aanloop naar het landelijke congres “Bestuurders voor #sterkjongerenwerk” op 29 november. Gespreksleider Naima Azough deelt de uitkomsten van de dialoogsessies tijdens het congres met de daar aanwezige jongerenwerkers en andere congresbezoekers.

• Wethouder Van Heeswijk is een van de ondertekenaars van de reactie waarin Sociaal Werk Nederland aan minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid vraagt om investering in jongerenwerkers.
• Hier kun je meer lezen over jongerenwerk in Brabant.