Actieprogramma Inkoop en Aanbesteding - minister De Jonge bedankt Sociaal Werk Nederland

“Geachte heer Staal,
Graag wil ik u en uw leden hartelijk danken voor uw betrokkenheid en inzet bij het programma Inkoop en Aanbesteden Sociaal Domein.”
Zo begint de brief die minister Hugo de Jonge onlangs stuurde aan Lex Staal, directeur van Sociaal Werk Nederland. “Het is van belang dat brancheorganisaties als de uwe zich actief inzetten en daarmee helpen om verbeteringen te bewerkstelligen,” vervolgde de minister. En: “U kunt er verzekerd van zijn dat ik mij samen met de ministeries van BZK en EZK, de VNG en de brancheorganisaties zal blijven inzetten om inkoop en aanbesteden in het sociaal domein te verbeteren ten einde de door partijen in het veld ervaren knelpunten aan te kaarten en op te lossen.”

Stempel kunnen drukken
‘We hebben inderdaad van meet af aan volop meegedaan aan het Actieprogramma Inkoop en Aanbesteden van VWS,’ aldus Marcel Mathijssen, senior adviseur bij Sociaal Werk Nederland. ‘We hebben ook meegeschreven aan een Kamerbrief over deze lastige materie. En dat mede dankzij onze handreiking Het nieuwe contracteren. Daarmee hebben we onszelf definitief op de kaart gezet als het gaat om inkoop in het sociaal domein.’
Met als belangrijke opbrengst dat Sociaal Werk Nederland daardoor echt een stempel heeft kunnen drukken op het actieprogramma, benadrukt Marcel Mathijssen. ‘Inmiddels zijn we sinds januari samen met VWS, de VNG en brancheorganisaties bezig met de implementatie ervan. En dat gaat vrij soepel. Binnenkort gaan we daarmee ook de regio’s in.’

Wijkteams te smal bekeken
In dat kader organiseerde Sociaal Werk Nederland samen met het CPB onlangs een workshop op het grote (700 deelnemers) PIANOo-congres in Den Haag. ‘PIANOo is het landelijke Expertisecentrum Aanbesteden. Daar werk ik veel mee samen, ook bij het voorbereiden van deze workshop over het effect van de inzet van wijkteams op Wmo-zorggebruik. Onder anderen ons bestuurslid Greet Bouman besprak met de deelnemers een aantal stellingen daarover.’

CPB vergat sociaal werkers mee te nemen in onderzoek doorverwijzen wijkteams
Aan bod kwam onder meer een recent onderzoek van het CPB. Marcel Mathijssen: ‘Dat stelde vast dat wijkteams mét professionals meer doorverwijzingen naar de tweede lijn genereren. Dat staat dus haaks op de bedoeling van de decentralisatie. Maar ze hebben vooral naar zórgprofessionals gekeken. Niet naar sociále professionals, die de sociale wijknetwerken kennen en daardoor bijvoorbeeld ook voor collectieve oplossingen kunnen aandragen voor individuele problemen als eenzaamheid en isolement, die vaak ten grondslag liggen aan fysieke of psychische klachten. Dát onderscheid tussen soorten professionals had het CPB mee moeten nemen in hun onderzoeksopzet. Dan was het beeld heel anders geweest.

Kijk maar naar Den Haag. Dankzij de inzet van maatschappelijk werkers daalde het aantal verwijzingen naar de tweede lijn. Dát mist in het CPB-rapport: de verbinding met de wijk. Misschien kun je de inzet van zorgprofessionals in het wijk terugschroeven, maar doe dat niet met de inzet van sociale professionals! Nu bezuinigen op je preventie werkt averechts. ’
Op het PIANOo-congres was trouwens ook nog een workshop met Peter de Visser, directeur van onze lidorganisatie Incluzio, over de aanbestedingsparadox in het sociaal domein: creëren van partnerschap door aanbesteden gemeenten.

Actieprogramma uitgerold
Het actieprogramma en de uitrol ervan helpt sociaalwerkorganisaties in hun gesprekken met gemeenten, merkt Marcel Mathijssen. ‘Ze voeren vaker het gesprek over de marktordening in het sociaal domein. Vroeger kwamen ze vaak pas aan tafel als de Planning & Control-cyclus van de gemeente daartoe aanleiding gaf. Rond de contractdatum. Maar het is cruciaal om al veel eerder de dialoog aan te gaan. Over vragen als: ga je als gemeente inbesteden of uitbesteden? Bij uitbesteden: kies je voor subsidie of via aanbesteding? Ga je met één aanbieder in zee of met meerdere? Sluit je een contract voor korte of langere termijn? Daar moet je het allemaal over hebben. En dat doen ze.’

En niet onbelangrijk: die dialoog levert ook resultaten op. Marcel Mathijssen: ‘Sommige gemeenten hebben alsnog afgezien van aanbesteden. En er worden weer contracten afgesloten met een langere looptijd, soms wel acht jaar. Dus ja, ik zie echt wel een voorzichtige kentering. Nog een tip voor leden? Ga naar bijeenkomsten over deze thema’s. En neem je gemeente mee.’

• In de bijlage de brief van minister De Jonge