‘We kijken door de verkeerde lens naar jongeren’
De Agenda van het Sociaal Werk 2024 op donderdag 10 oktober jl. stond in het teken van de jeugd. Micha de Winter ging tijdens de jaarlijkse Marie Kamphuis Lezing in op hun zorgelijke mentale gesteldheid. Jolanda Sonneveld van Sociaal Werk Nederland verzorgde een workshop over de mentale weerbaarheid van jongeren.
Van superzoomlens naar groothoeklens
Op de website van Movisie vind je een uitgebreid verslag van de bijeenkomst en de lezing van sociaal pedagoog en emeritus hoogleraar Micha de Winter. Die stelde dat we te veel met een superzoomlens kijken naar kinderen en gezinnen: “Dan kijk je vooral naar het microniveau. Dan zie je individuele opvoedingsproblemen, leerstoornissen met individueel gerichte diagnostiek en behandelingsmethoden. Dat zijn geen natuurlijke gegevens, maar gecreëerde constructen.” Deze manier van kijken droeg de afgelopen veertig jaar stevig bij aan de groeiende wachtlijsten in de jeugdzorg. De Winter herkent die zoomlens ook bij de opleidingen en in de wetenschap. Hij pleit er daarom voor dat beleidsmakers en opvoeders vaker door een groothoeklens kijken: dan zie je de context en daarmee de wisselwerking tussen kind en samenleving. 'Samenlevingspedagogiek' noemt De Winter dat.
Samen werken aan de mentale weerbaarheid van jongeren
Jolanda Sonneveld, senior adviseur bij Sociaal Werk Nederland, verzorgde een workshop over het samen werken aan de mentale weerbaarheid van jongeren. Volgens Sonneveld zijn er in Nederland ongeveer 2.000 betaalde jongerenwerkers en 300 kinderwerkers actief, tegenover zo’n 44.000 jeugdhulpverleners. Dat er ruim tien keer minder ontwikkelingsgerichte talentversterkers dan probleemoplossers zijn, maakt de vraag hoe het jongerenwerk en de (specialistische) jeugdhulp elkaar kunnen versterken extra relevant. Sonneveld deed promotieonderzoek naar de preventieve waarde van jongerenwerk. “Het blijkt dat als jongeren een half jaar of langer meedraaien bij het jongerenwerk, dat beschermende factoren dan sterker worden. Ze bouwen bijvoorbeeld aan een steunend netwerk, doen relatievaardigheden op en gaan soms vrijwilligerswerk doen. Als er daarna lastige dingen langskomen, dan kunnen ze dat beter aan.”
Collectieve aanpak
Een interessante uitkomst voor de jeugdhulpverlening, omdat bekend is dat het daarbij moeilijk is om de maatschappelijke participatie en sociale steunnetwerken van jongeren op te bouwen. Sonneveld schetst een mooi voorbeeld uit Utrecht: “De lokale wijkteams, het jongerenwerk en twee aanbieders van specialistische jeugdzorg keken naar de alsmaar langer wordende wachtlijsten. Staan er jongeren met vergelijkbare problematiek op? Wonen die bij elkaar in de buurt? Laten we die dan alvast samen laten komen. Sinds drie jaar draaien deze groepen in het jongerenwerk, in samenwerking met jeugdhulp. En uit de pilotfase blijkt dat meer dan de helft van de jongeren die op de wachtlijst stonden voor individuele hulp, dat nu niet meer nodig hebben.”
Heb je de Agenda van het Sociaal Werk 2025 gemist? Bekijk hieronder de integrale opname van de bijeenkomst en de lezing van Micha de Winter:
De Agenda van het Sociaal Werk wordt georganiseerd door Movisie, beroepsvereniging BPSW, Sociaal Werk Nederland, Marie Kamphuis Stichting, Werkplaatsen Sociaal Domein, Sociale Vraagstukken en Buurtwijs.
