Wmo-indicatie-geld gebruiken voor sociaal werk? Het kan.
Meer doen voor minder geld. Dat is een van de thema’s van Marloes Olde Hampsink, Sociaal Werker van het Jaar 2020. Hoe dat in de praktijk gaat, blijkt uit haar succesvolle pilot bij pension Vredenberg in Enschede. ‘De crux? Een collectief zorgconcept: we gebruiken het budget voor individuele bewoners met een Wmo-indicatie voor het inzetten van twee ambulante sociaal werkers voor álle bewoners. In plaats van maar tien mensen kunnen we er nu wel vijftig bijstaan.’
Sinds jaar en dag is Marloes een steunpilaar voor onder meer daklozen in Enschede. ‘Een van de locaties waar ik kom is Vredenberg. Dat is een pension voor alleenstaande mannen met een verleden van onder meer dakloosheid, verslaving, schulden en psychische aandoeningen. Voor 600 euro per maand hebben ze er een kamer met vol pension. Anno 2021 is er plek voor 55 mannen, van midden twintig tot begin tachtig.’ Het pension is weliswaar een particulier initiatief, maar de eigenaar heeft hart voor zijn bewoners, aldus Marloes. ‘Hij helpt ze bij financiële problemen, rijdt ze naar de huisarts en begeleidt ze naar activiteiten. En hij zorgt altijd voor fruit op tafel.’
Verminderde zelfredzaamheid
In de loop van de samenwerking vielen Marloes twee dingen op: ‘Sommige bewoners hebben een Wmo-indicatie maar door uiteenlopende factoren komt de ondersteuning vaak niet echt van de grond. En ten tweede: ook veel van de andere bewoners kampen met verminderde zelfredzaamheid; tijdelijk (door een scheiding of werkloosheid) of langdurig (vanwege bijvoorbeeld een verstandelijk beperking). Daar treden ze zelden mee naar buiten, terwijl je zeker die eerste groep dankzij professionele begeleiding weer zodanig op de rails kunt krijgen dat ze al snel zélf vervolgstappen zetten, bijvoorbeeld naar maatschappelijke participatie via (vrijwilligers)werk en naar zelfstandig wonen.’
Lumineus idee
Dat bracht Marloes op een lumineus idee. ‘Gebruik het geld van de Wmo-indicaties voor het inzetten van sociaal werkers die dagelijks aanwezig zijn en werken vanuit de principes van presentie. Dat heb ik binnen de gemeente besproken en samen met Humanitas Onder Dak ben ik gaan rekenen. Met dank aan het IPW (Instituut voor Publieke Waarden) en hun Doorbraakmethode en kassabonnetjesformat.’
En zo kwam er een pilot met twee deeltijd sociaal werkers van Humanitas, samen goed voor 1,5 fte. ‘Omdat het direct aansloeg, krijgen ze nu nog 8 uur extra. Zij benaderen alle bewoners, inventariseren hun problemen én wat ze daar zelf aan willen doen. Het oorspronkelijke doel was om in heel 2021 32 mensen te helpen, maar na negen maanden zitten we al op 46.’ En bovendien: ‘De administratieve rompslomp van indiceren is flink verminderd.’
Extra aandacht werkt
Het werkzame element is als zo vaak aandacht. Marloes: ‘Die aandacht krijgen ze niet alleen van de twee sociaal werkers, maar zeker ook van de verhuurder. Hij geeft bewoners de nodige complimentjes; als iemand de kabeltelevisie weer aan de praat weet te krijgen of helpt in de keuken. Weer meetellen, je nuttig voelen, dat is zo belangrijk. Daardoor sta je anders in het leven en kun je nieuwe stappen zetten. Met bijna alle 55 mannen gaat het nu beter. Daardoor is er trouwens ook meer doorstroom. Dit jaar zijn er al pakweg vijftien weer zelfstandig gaan wonen, ook via WoonStAP, ons project met de woningcorporaties. Waar nodig krijgen ze nazorg om te voorkomen dat ze terugvallen.’
En nog een onverwachte bijvangst: ‘Wat ik vaak hoor van gemeenteraadsleden of andere bezoekers: “55 mannen op zo’n klein stukje Enschede, geeft dat geen overlast voor de buurt?” Nee integendeel, de buurman komt hier iedere dag koffiedrinken.’
De kassabon van Meneer A.
Meneer A. is een bewoner met niet-aangeboren hersenletsel. Hij heeft een lage belastbaarheid en weinig zelfinzicht en hij overschat zich vaak. Door de druk die hij ervoer vanuit Werk & Inkomen liep hij vast. In korte tijd hebben de sociaal werkers een vertrouwensband met hem opgebouwd en zijn achterliggende hulpvragen achterhaald. Hij doet nu met veel plezier vrijwilligerswerk bij een sportvereniging. Toen hij onverwachts een woning kreeg, hebben ze vervolghulp ingeschakeld. Het gaat nu erg goed met meneer, maar zonder deze begeleiding had hij niet zelfstandig kunnen wonen.
Kassabon zonder preventie
Uitzetting uit huurwoning € 6.000 + maatschappelijke opvang € 36.500* = € 42.500*
Kassabon met preventie
OB1A (Wmo) € 2.608* + Humanitas € 1.364* = € 3.972*
Totale besparing € 38.528
* de bedragen zijn op jaarbasis, volgens de maatschappelijke prijslijst van de gemeente Enschede