Meeste gemeenten verwachten een begrotingstekort voor 2021
Acht op de tien gemeenten verwachten een begrotingstekort over 2021. Dat zegt accountants- en advieskantoor BDO op basis van een analyse van de jaarrekeningen van alle 355 gemeenten over 2019, en de begrotingen voor 2021.
"Vorig jaar hebben we er al voor gewaarschuwd", zegt Rob Bouman voorzitter van de branchegroep Overheid van BDO tegenover de NOS. "Dit is een financiële veenbrand. De situatie is onhoudbaar."
Het totale tekort bij gemeenten wordt geraamd op 1,3 miljard euro. Er zijn wel grote verschillen tussen regio's. Bij gemeenten in Flevoland gaat het relatief goed. Gemeenten in Zeeland hebben het het moeilijkst.
Jeugdzorg en dagbesteding
De belangrijkste oorzaak voor de tekorten zijn de oplopende uitgaven in het sociaal domein, zoals uitkeringen, jeugdzorg en dagbesteding, zegt BDO. Bijna 40% van de uitgaven van gemeenten gaat daarnaartoe. Volgens Bouman zijn de concrete gevolgen van deze tekorten dat de voorzieningen in het sociaal domein verschralen. "Demente ouderen kunnen bijvoorbeeld een beroep doen op de Wet maatschappelijke ondersteuning, voor dagbesteding. Als de financiën krap zijn, kan een gemeente zeggen: ga er niet drie dagen, maar bijvoorbeeld maar één dag naartoe."
Sociaalwerkorganisaties toonden zich al eerder verontrust over de groeiende tekorten en dreigende bezuinigingen, bleek uit een quickscan van Sociaal Werk Nederland. ‘Het rijk moet onderzoeken of gemeenten echt het geld niet hebben om het sociaal werk van voldoende budget te voorzien,’ zei voorzitter Eric van der Burg al vorig juli in een artikel in Binnenlands Bestuur. ‘Wij zien dat te veel mensen in buurten nu geïsoleerd raken, naar de voedselbank moeten en afdrijven van de samenleving.’
Zorgen bij sociaalwerkorganisaties
Nu de coronacrisis aanhoudt worden de zorgen van onze leden alleen maar groter, merkt senior adviseur Marcel Mathijssen: ‘Hoewel sociaal werker al in het begin van de crisis als “cruciaal beroep” is aangemerkt, vrezen ze toch dat gemeenten gaan snijden in sociaal werk. Dat zou desastreus zijn, gezien onder meer de toenemende leerachterstanden van vaak toch al kansarmere kinderen, de stijgende eenzaamheid onder jong én oud en het snel stijgende gevallen van huiselijke geweld. Allemaal voorbeelden van probleemgebieden waar de inbreng van de sociaal werker onmisbaar is.’
En dus? Marcel Mathijssen: ‘Dus stellen we voor dat het nieuwe kabinet in ieder geval tijdelijk de regel versoepelt dat gemeenten geen begrotingstekort mogen hebben. Gezien de huidige crisisomstandigheden is dat volgens ons een heel acceptabele oplossing. Sociaal werk is hard nodig om de sociale problemen van de lockdown het hoofd te bieden en op te lossen.’
