Vuurwerkverbod - straffen of iets organiseren? Jongerenwerker Sjors van Reeuwijk (R-Newt) op Radio1
Onrust in Roosendaal, in de Arnhemse wijk Geitenkamp en op Urk. Jongeren zorgen al dagen op verschillende plekken voor overlast door vuurwerk af te steken en brand te stichten. Toine van Peperstraten van Radio 1 praat met Sjors van Reeuwijk, al 14 jaar jongerenwerker in onder meer Dordrecht, en Marnix Eysink Smeets, lector Publiek Vertrouwen in Veiligheid, die zich al jaren bezighoudt met onderzoek naar rellen tijdens de jaarwisseling. Hun waarschuwing ‘Schiet niet in de reflex van alléén maar optreden en handhaven, maar zorg ook voor afleiding en vermaak.’
Sjors van Reeuwijk: ‘Sinds het begin van de coronalockdown zie je dat jongeren hun plek zoeken. Veel dingen mogen niet meer, er valt veel weg. De coronamaatregelen regels houden echter geen rekening met waar ze vandaan komen: klein behuisd, school valt uit; de regels en regelmaat die ze thuis en op straat hadden zijn weg. De stoelpoten onder hun bestaan worden doorgezaagd.'
Toine van Peperstraten: Maar vanwaar al die agressie nu?
Sjors: ‘Het is deels een protest. Van ons jongerenwerkers wordt verwacht dat we nu ineens last minute reageren. Maar hier heb je gewoon geen pasklaar antwoord op. Die jongeren wonen al langer in die buurten. Het zou fijner zijn als ze de aandacht die er nu voor hen is, eerder hadden gekregen. Maar dan in de vorm van uren voor jongerenwerk, capaciteit in de wijk, zodat je vertrouwen kunt opbouwen, horen wat er speelt en wat ze nodig hebben.’
De NOS maakte een reportage in Roosendaal met een impressie van bange bewoners die het huilen nader staat dan het lachen; groepen jongeren met heftig vuurwerk; knallen als van granaatontploffingen; ouderen zijn bang om de straat op te gaan: ‘Het lijkt wel een oorlogsgebied.’
Ook Sociaal Werk Nederland sprak met Sjors. Net als Sociaal Werk Nederland heeft hij de afgelopen maanden op allerlei manieren geprobeerd om extra geld los te peuteren in Den Haag, en erop gewezen dat jongeren zich niet gehoord en gezien voelen. Maar helaas: geen reactie.
'Bekijk het vuurwerkverbod eens door de ogen van jongeren'
Toine van Peperstraten sprak ook met Marnix Eysink Smeets, lector Publiek Vertrouwen in Veiligheid, die zich al jaren bezighoudt met onderzoek naar rellen tijdens de jaarwisseling.
Eysink Smeets: ‘Dit kon je zien aankomen. Ik snap dat vuurwerkverbod, dat is nodig om de zorg niet extra te belasten. Maar naast corona is er nog een ander virus dat rondwaart: het virus van moeten omgaan met stress, angst, frustratie en verveling. Maar als je alleen maatregelen neemt tegen het eerste virus, dan ga je de bietenbrug op. Zomaar zo’n verbod instellen doet iets in de samenleving. De meeste mensen houden zich er weliswaar aan, maar een relatief klein groepje gaat dan juist het tegenovergestelde doen. Dat weten we.'
Toine van Peperstraten: 'Het vuurwerk wordt de komende weken dus een landelijk probleem?'
Eysink Smeets: ‘Dit zal viraal gaan. Ik ben het eens met Sjors, die zei: ’Wij jongerenwerkers denken en werken preventief. Je moet vooruit zien op basis van eerdere ervaringen, en op basis daarvan investeren in wat nodig is. Nu is het te laat. Je kunt nu niet veel meer doen.'
Van Peperstraten: ‘Veiligheidsregio’s, politie, burgemeesters; we hebben veel rondgebeld en ze wijzen allemaal naar elkaar.’
Eysink Smeets: 'Ik kijk al 40 jaar naar de jaarwisseling. Ik ben politieman geweest. Wat we zeker weten is dat repressief optreden niet slim is. Al is de eerste reflex nog zo van 'handhaven en optreden', al zegt de onderbuik van de bestuurder dat, DOE HET NIET! Er zijn zoveel voorbeelden in wijken, voetbalstadions, die laten zien dat dat echt niet slim is. Voor een bepaalde groep jongens is dat namelijk avontuur! Actie! Olie op het vuur.’
‘Maar blijkbaar willen bestuurders niet leren: zie het verbieden van het Nieuwjaarsvuur in Scheveningen en Duindorp vorig jaar. Jaren geleden dachten we beter na, organiseerden we het vuurwerk collectief en was het rustiger. Preventie is de sleutel. Bekijk het eens door de ogen van deze jongeren; realiseer je ook dat deze coronaperiode al lang duurt en veel vraagt van mensen en zeker van jongeren. Je hebt als samenleving lichtpuntjes, een ventiel en perspectief nodig.’
'Het alternatief? Als je als overheid nou wéét dat vuurwerk nu niet kan om de zorg niet extra te belasten; en als het 40 miljoen kost om de vuurwerkbranche af te kopen, investeer dan óók 20 miljoen in opwindende, samenbindende evenementen rond de jaarwisseling. Met name voor jongeren. We raken nu steeds verder gepolariseerd. Je moet oppassen dat vechten met de politie niet het nieuwe vuurwerk afsteken wordt.’
- Terugluisteren van het radio-interview met Marnix Eysink Smeets kan hier.
- Kijk ook: Danny op Straat, NPO1: Door vuurwerkverbod veel meer vraag naar illegaal vuurwerk.
UPDATE: in het NPO1 radio 1 programma Dit is de Dag leidde Tijs van den Brink een gesprek: Maandag 30 november vergadert het Veiligheidsberaad over de manier waarop jongeren ‘iets extra’s’ zouden kunnen krijgen rond Oud&Nieuw. Maar ben je dan asociaal gedrag aan het belonen? Een gesprek hierover met ontwikkelingspsycholoog Steven Pont, Paul Slettenhaar, wethouder in Castricum en jongerenwerker Sjors van Reeuwijk. Pittig gesprek waarin jongerenwerker Sjors van Reeuwijk uitlegt dat #sterkjongerenwerk nodig is, via activiteiten contact legt en jongeren helpt, maar geen ijzer met handen kan breken. Luister hier terug.
