Peuteropvang lijdt onder ‘belastingangst’ ouders, SWN trekt aan de bel

Bij voormalige peuterspeelzalen blijven honderden kinderen weg nu ouders hun inkomsten moeten opgeven. Soms is er direct een barrière als ze het woord belasting horen. Het AD wijdt vandaag een uitgebreid artikel aan de ontstane situatie en sprak met diverse peutersorganisaties die lid zijn van Sociaal Werk Nederland.

Directeur Lex Staal in het Radio-1-Journaal. (Sleep daarvoor helemaal links boven aan de pagina het bolletje naar minuut 39 van de uitzending): "Alle peuters hebben recht op een goede start. Die eerste jaren zijn je basis. Toeslagen mogen daarin geen barrière vormen. (..) Gemeenten zijn verantwoordelijk voor 'hun' kinderen. De gemeente moet weten waar deze kinderen opgroeien en vroegtijdig die ouders helpen om hun kind wél naar peuteropvang te doen. Daar moet je in investeren." 

De quickscan die Sociaal Werk Nederland onlangs hield onder lidorganisaties met peuteropvang bevestigen eerdere signalen over wegblijvende ouders. ‘De laagdrempeligheid van de peutervoorzieningen is weg,’ aldus adviseur Stephanie Gross, die de quickscan samenstelde. ‘Dat is helaas precies waar we al bang voor waren en waarvoor we de Tweede Kamer ook eerder al hebben gewaarschuwd, samen met onderwijs- en kinderopvangorganisaties. RTL-nieuws heeft daar vorig jaar ook aandacht aan besteed.’

Hieronder de volledige tekst van het artikel in het AD (zie ook de bijlage)

Peuteropvang lijdt onder ‘belastingangst’ ouders

door Ellen van Gaalen

Peuterscholen zien meer lege plekken, doordat ouders hun kinderen thuishouden. De voormalige peuterspeelzalen proeven angst en onwetendheid bij ouders nu ze aan nieuwe, administratieve regels moeten voldoen.
Dat blijkt uit een peiling onder bijna vijftig voormalige peuterspeelzaalorganisaties, goed voor zo'n vijfhonderd locaties, die belangenbehartiger Sociaal Werk Nederland heeft gedaan. Hoewel langere tijd alarmerende berichten uit Amsterdam komen, blijkt dat op veel meer plekken problemen zijn.
Tientallen voormalige peuterspeelzalen zeggen het afgelopen jaar honderden kinderen minder te hebben verwelkomd. Niet alle vaders en moeders willen de peuteropvang laten zien hoeveel geld ze verdienen of weten hoe ze kinderopvangtoeslag moeten aanvragen. Sinds 1 januari zijn de voormalige peuterspeelzalen onderdeel geworden van de kinderopvang. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) stelt dezelfde kwaliteitseisen aan alle vormen van peuteropvang. Bovendien zou het mengen van kinderopvang en peuterspeelzaal segregatie tegengaan.

Hoeveel een peuterplek kost, is afhankelijk van het inkomen van de ouders. Ouders die allebei werken, moeten voortaan kinderopvangtoeslag aanvragen, terwijl ze voorheen een vaste ouderbijdrage voor de peuterspeelzaal betaalden. Andere ouders moeten hun inkomen aan de kinderopvangorganisatie laten zien, zodat die de ouderbijdrage kan vaststellen.
Juist in die 'administratieve rompslomp' knelt het, constateren de peuterscholen. ,,Mensen haken sneller af, omdat ze meer formulieren moeten invullen. Vooral laagopgeleide of niet-Nederlandstalige ouders hebben hier moeite mee of willen geen gegevens doorgeven aan de Belastingdienst,'' aldus Ernst Radius, adviseur bij Sociaal Werk Nederland.
De peuterscholen zijn juist in het leven geroepen om kinderen met bijvoorbeeld een taalachterstand op tijd bij te spijkeren, zodat ze goed in de kleuterklas kunnen beginnen. De opvangorganisaties zien een deel van die kinderen uitvallen. ,,Gezinnen met de grootste risico's, bijvoorbeeld door armoede, laaggeletterde ouders of instabiele situaties, moeten meer begeleid worden. Ze moeten ineens betalen en krijgen wel geld terug, maar weten niet altijd hoeveel. Dat is ingewikkeld,'' stelt Paul Leseman, hoogleraar Educatie en Pedagogiek. Ouderorganisatie Boink pleit voor toeslagcoaches.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) zegt pas van vijf gemeenten signalen te hebben gekregen van 'mogelijke terugloop' en blijft uitval onderzoeken. ,,Het is bijvoorbeeld goed mogelijk dat individuele ondernemers wel vraaguitval zien, maar dat er op gemeenteniveau geen probleem is omdat ouders kiezen voor een andere aanbieder of ander type opvang en hun vraag dus niet daadwerkelijk is uitgevallen'', aldus een woordvoerder.

Kerkrade
Kinderopvang Kerkrade is een van de organisaties waar de terugloopt opvalt. De instelling ziet dat 25 procent minder peuters naar de peuterschool komen. ,,Terwijl wij heel actief ouders benaderen met huisbezoeken. Maar soms is er direct een barrière als ze het woord belasting horen,'' ervaart directeur-bestuurder Jolanda Rikers.
Een taalbarrière helpt evenmin om de administratieve drempels voor ouders weg te nemen. Rikers: ,,Dan moeten ze naar kantoor komen, halen we een tolk erbij, moeten ze de juiste documenten meenemen en kunnen we kijken wat hun situatie is. Dat is een heel gedoe.''
Ook in Rotterdam vormen de financiële gegevens vaak een drempel. ,,We hebben juist geleerd dat je over je salaris niet praat. Daar is niet iedereen van gediend'', merkt Vigdis van der Giesen, directeur-bestuurder van Peuter & Co in Rotterdam.
Hoewel in de Maasstad geen uitval is, wil de gemeente meer peuters met risico op een onderwijsachterstand op de voorscholen krijgen. Dertig procent maakt daar nu geen gebruik van. Terwijl er genoeg plekken zijn. Van der Giesen: ,,Maar die peuters komen niet vanzelf, zeker niet met deze regelingen die ze moeten doorlopen.''

• In de bijlage vind je het AD-artikel als pdf, en hier online.
• Lees ook de belangrijkste uitkomsten van de quickscan van Sociaal Werk Nederland
• Beluister de reactie van Lex Staal in het NOS-Radio1-Journaal (Sleep daarvoor helemaal links boven aan de pagina het bolletje naar minuut 39 van de uitzending)
• Meer lezen? De peuterspeelzaal is een basisvoorziening. Sociaal Werk Nederland pleit voor een Nationaal Preventieprogramma Jeugd voor kansen voor elk kind.
• In Smallingerland gaat de oudercoördinator voor- en vroegschoolse educatie (vve) op huisbezoek om te bevorderen dat knderen en ouders de juiste zorg krijgen. Door twee tot vier dagdelen per week VE te volgen lopen peuters minder risico om met een taalachterstand aan de basisschool te beginnen.