Aandacht voor sterk sociaal werk in verkiezingsprogramma's

Op woensdag 22 november a.s. gaan we weer naar de stembus, voor de vervroegde Tweede Kamerverkiezingen. De programmacommissies van de diverse politieke partijen werken nu hard aan hun verkiezingsprogramma’s. Aan de partijen die hebben aangegeven hiervoor open te staan, hebben we als Sociaal Werk Nederland twee belangrijke aanbevelingen gestuurd: vergroot de bestaanszekerheid, en zorg voor stabiliteit en continuïteit zodat burgers overal in Nederland - juist nu! - kunnen rekenen op sociaal werk. Hieronder vind je de basistekst van onze oproep.

Naast onze eigen inbreng steunen we ook andere belangrijke boodschappen voor de programmacommissies, zoals de gezamenlijke oproep met zorgpartijen onder aanvoering van de KNMG op basis van de open brief Voorop voor gelijke gezondheid. Als onderdeel van de Nationale Armoedecoalitie staan we voor bestaanszekerheid voor iedereen en we ondersteunen een nieuwe campagne van LSA Bewoners over de kracht van gemeenschappen.
 

Aandacht voor sterk sociaal werk in verkiezingsprogramma

Geachte leden van de programmacommissie,

Met de Tweede Kamerverkiezingen in het vooruitzicht, bent u ongetwijfeld druk bezig met het schrijven van het verkiezingsprogramma van uw politieke partij. Graag vragen we in dit kader ook uw aandacht voor sociaal werk in het licht van de grote maatschappelijke vraagstukken waar Nederland voor staat.

Naar een sterker en socialer Nederland
Nederland is een prachtig en welvarend land. Toch hebben we flinke uitdagingen. Steeds meer inwoners worstelen om mee te komen in onze veeleisende maatschappij: zo zitten maar liefst 4 tot 6 miljoen Nederlanders in een sociaal kwetsbare positie (SCP, maart 2023) en heeft één op de zes volwassenen te maken met een stapeling van problemen (SCP, mei 2023). Mensen verliezen het vertrouwen in de overheid en instanties. Kansenongelijkheid neemt toe, in gezondheid en inkomen. De zorg loopt vast en wordt onbetaalbaar en te veel mensen staan aan de kant. Voor oplossingen wordt – terecht – gekeken naar de leefomgeving van mensen, in wijken en buurten. Hier ligt de sleutel: dichtbij bewoners de leefbaarheid en solidariteit herstellen en zorgen dat mensen weer naar elkaar omkijken.

Veerkrachtige inwoners in vitale wijken
Maar dit gaat niet vanzelf. Niet alle Nederlanders zijn mondig en hoogopgeleid. Sociaal werkers ondersteunen burgers voor wie het dagelijks leven te ingewikkeld is, vanwege eenzaamheid, armoede, gezondheidsproblematiek, bureaucratie en werkloosheid. We gaan uit van de kracht en talenten van mensen en helpen hen om (weer) naar vermogen mee te doen in de samenleving. Sociaal werkers weten wat er speelt en kunnen als geen ander bewoners bereiken en betrekken. Samen met partners zoals bewonersorganisaties, gemeenten en zorgpartijen bouwen we aan vitale gemeenschappen. En omdat we er vroeg bij zijn, kan vaak erger worden voorkomen. Daardoor nemen zorgvragen fors af, smoren we criminele carrières in de dop, lopen schulden niet (onnodig) op en krijgen meer bewoners kansen om mee te doen. Investeringen in sociaal werk verdienen zich zo dubbel en dwars terug: elke geïnvesteerde euro levert 1,60 euro op (SEOR Erasmus School of Economics, 2021).

Wat is daarvoor nodig?
Het sociaal werk kan veel bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, maar alleen als wordt voldaan aan de volgende twee randvoorwaarden:

1. Vergroot de bestaanszekerheid. We verzoeken u met klem om opvolging te geven aan het advies van de Commissie Sociaal Minimum en dat het sociaal werk wordt verstevigd om de gevolgen van bestaansonzekerheid in de wijken op te vangen. Want armoede en schulden gaan niet alleen over geld, maar juist ook over sociale problematiek! Het is onverteerbaar dat in 2024 een miljoen Nederlanders onder de armoedegrens leven (CPB, maart 2023) en dat meer dan 200.000 kinderen in armoede opgroeien (CBS, december 2022).
    
2. Bied stabiliteit en continuïteit zodat burgers overal in Nederland kunnen rekenen op sociaal werk. We zien nu dat het Rijk ambitieuze landelijke meerjarenplannen formuleert, terwijl gemeenten zelf bepalen hoe zij lokaal invulling geven aan sociaal werk – vaak met kortlopende financiering. De maatschappelijke opgaven en de investeringen in het sociaal werk zijn uit balans, en bij veel gemeenten dreigen bezuinigingen. Dit bedreigt de kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening en maakt het ons heel lastig om het vertrouwen te winnen van bewoners en wijkpartners om samen duurzaam stappen te zetten. Treed als Rijk en gemeenten op als één overheid en maak van sociaal werk een permanente basisvoorziening in wijken en buurten!

Deze randvoorwaarden versterken het sociaal werk en vergroten de participatie van bewoners. Zo kunnen we dure zorg en arbeidsmarkttekorten helpen terugdringen. En bouwen we weer aan het vertrouwen van burgers, in elkaar en in de samenleving. De urgentie is groot, het welzijn van vele burgers hangt ervan af.

We hopen dat u dit pleidooi ter harte neemt bij het formuleren van uw programma en wensen u en uw partij alvast een voorspoedige campagne toe.