Ervaringsdeskundigen in het sociaal domein, hoe staan ze ervoor?

In 2018 lag het percentage op 55%, maar de groep respondenten is niet helemaal vergelijkbaar. Of er feitelijk een opwaartse trend is, kunnen we niet met zekerheid zeggen. Van de organisaties die nog niet met ervaringsdeskundigen werken, overweegt de helft om er alsnog mee te beginnen. Dat is een groter deel dan in de vorige peiling.

Vooral vrijwilligerswerk
Uit de cijfers van 2020 blijkt echter dat het werk van ervaringsdeskundigen vooral vrijwilligerswerk blijft (79%). Ze worden op verschillende specifieke terreinen ingezet: armoede en schulden, ggz-problematiek, dak- en thuislozen, geweld in huis, verslavingsproblematiek, sociale uitsluiting, activering en statushouders. De inzet op de terreinen ggz en armoede en schulden zit duidelijk in de lift.

Primaire proces
Het overgrote deel van de organisaties zet ervaringsdeskundigen in het ‘primaire proces van de organisatie’ in: 17% doet dat door hen in te zetten als lid van een sociaal team, 55% voor het verlenen van individuele hulp of ondersteuning en in 40% van de organisaties worden ervaringsdeskundigen als co-begeleider ingezet (mensen konden meer antwoorden geven, dus de cijfers komen hoger uit dan 100). In 21% van de organisaties vervullen ervaringsdeskundigen ook een rol in het secundaire proces (bijdrage aan beleid en ontwikkeling).

Veranderingen vergeleken met 2018
Vergeleken met 2018 zijn er wel enkele veranderingen die opvallen. Een greep uit wat wordt genoemd: er is inmiddels een projectleider aangesteld, er is sprake van een mindshift bij de andere (professionele) medewerkers (namelijk meer draagvlak en acceptatie), er is meer begrip en waardering voor de meerwaarde van het ervaringswerk, het is ‘gewoner’ en vanzelfsprekender geworden en ze worden in steeds complexere situaties ingeschakeld. Maar er is ook minder positief nieuws, er wordt hier en daar een verslechtering van de financieringsmogelijkheden gemeld.

Uitdagingen voor de toekomst
Hoe kijkt men in 2020 naar de toekomst? Welk werk is er aan de winkel en wat zijn de grootste uitdagingen? Aan de inbedding in de organisatie valt nog het nodige te doen. Ervaringswerkers moeten nog zichtbaarder worden in de organisatie. Ze zullen met nog meer focus ingezet moeten worden en er moeten activiteiten komen die beter bij hun profiel passen. De begeleiding kan beter en de kwaliteit van hun inzet behoeft zorg. De reflectie op hun werk kan beter en er moet meer aandacht zijn voor een betere balans tussen belasting en belastbaarheid. Hun domein moet verbreed worden, ze zullen zich meer en meer met het secundaire proces gaan bezig houden.
Aan hun interne en externe scholing kan nog het nodige gedaan worden. Het moet mogelijk gemaakt worden dat zij buiten de organisatie andere ervaringswerkers ontmoeten. Een groot punt van zorg is en blijft de financiering van het ervaringswerk. Dat vergt voorlopig nog veel kunst- en vliegwerk.

Uit de pioniersfase
Er valt dus nog het nodige te doen. Saskia Keuzenkamp: ‘We gaan met het ervaringswerk naar een andere fase. We zullen langzaam maar zeker uit de pioniersfase moeten komen. Er moet nu echt ruimte voor ze gemaakt worden. Zowel wat de financiering betreft als wat betreft hun posities in de organisaties waar zij het werk moeten kunnen doen waar ze goed in zijn. In aanvulling op de professionals.’

De resultaten van de peiling worden nog gebruikt voor verdiepende interviews en als input voor de projecten om de inzet van ervaringsdeskundigheid te versterken. Meer informatie over ervaringskennis, ervaringswerkers en ervaringsdeskundigen lees je in de startnotitie Ervaringsdeskundigen in het sociaal domein. Lees ook meer over de peiling van 2018.