Actieonderzoek sociaal werkers versterkt lokale partijen
‘Mooi dat wij als ‘oud’ Sociaal Werkers van het Jaar zulke mooie en waardevolle trajecten kunnen doen.’ Dat zegt Sjef van der Klein, Sociaal Werker 2018. Samen met Jenny Zwijnenburg, Sociaal Werker 2014, deed hij actieonderzoek naar de sociale basis om ouderen langer thuis te kunnen laten wonen.
Hoe is het zo gekomen?
‘Het Ministerie van VWS belde mij met de vraag hoe ik die sociale basis zie en wat werkt om ouderen langer thuis te laten wonen. Maar volgens mij is er geen blauwdruk, want iedere wijk is anders. Er zijn veel goede initiatieven, maar vaak is het nog los zand. Volgens mij begint het met samenhang en samenwerking. Je moet medische, sociale en fysieke voorzieningen verbinden. Denk aan huisartsen, sociaal werkers, de gemeente maar ook aan woningen, winkels, ontmoetingsplekken en vervoer. Goed dus dat het ministerie ook contact zocht met Jenny om hiernaar onderzoek te gaan doen. Dat onderzoek hebben we in het afgelopen half jaar samen opgepakt. We namen wel een andere onderzoeksvraag. Langer thuis blijven wonen is immers niet het doel.'
Het doel is om als oudere gelukkig en gezond ouder te kunnen worden in je eigen wijk of buurt. Dus dat was ons vertrekpunt.
Hoe zag dat actieonderzoek eruit?
‘Uiteraard zijn we gestart bij de praktijk. We hebben 100 praktijkverhalen opgehaald bij collega’s uit het werkveld die actief zijn voor ouderen. Daarna zijn we gaan kijken welken lijnen en patronen daarin zichtbaar werden. Jenny is dat gaan analyseren. Op basis daarvan hebben we een keuze gemaakt uit de verhalen. Die enorme diversiteit aan verhalen hebben we voorgelegd aan tien vooruitstrevende sociaal werkers die allemaal op hun eigen manier actief zijn voor ouderen. Waaronder trouwens ook Esther de Bie, oud genomineerde van de Verkiezing Sociaal Werker 2019. Dat heeft typologieën opgeleverd die duidelijk maken wat sociaal werkers zoal doen voor ouderen. Bijvoorbeeld als het gaat om vitaliteit, eenzaamheid, multiproblematiek of zorgmijding.’
Hoe was het om met de vragen terug te gaan in de praktijk?
‘Persoonlijk vond ik het heel mooi. De ouderen ken ik vaak al een hele poos en ik heb veel voor ze mogen doen. Mooi om dan weer eens langs te gaan. Het is goed om te zien dat ouderen zich ontwikkelen. Zelfs als er sprake is van achteruitgang van gezondheid zie je dat de kwaliteit van leven niet af hoeft te nemen. Dat is wat sociaal werk toevoegt. Door onze positieve benadering van gezondheid; wij zien gezondheid breed, het is niet alleen medisch.'
Voor ons staat hun hele leefwereld centraal. We kijken naar zingeving, betekenis en kwaliteit van leven.
En nu? Een onderzoeksrapport?
‘De onderzoeksresultaten zijn samengebracht in een artikel waar ook een podcast deel van uitmaakt. Zo delen we de kennis die we vanuit de praktijk opdoen met professionals in het werkveld. Maar weten is nog geen doen.’
Wat bedoel je daarmee?
‘Er wordt veel onderzoek gedaan in het sociaal domein. Maar dat is niet altijd actiegericht, of vindt niet altijd zijn weg naar de praktijk. Dat proberen we met dit onderzoek anders te doen. We willen lokale praktijken versterken. Als professionals, met de wijk en de ouderen, en met andere professionals. Dus zowel formeel als informeel. Hoe kun je samen lokaal antwoord geven op de vraag: Wie en wat hebben mensen nodig om gezond oud te worden in hun eigen wijk? En hoe regelen we dat samen met elkaar? Ik ben ervan overtuigd dat sociaal werk duurzaam en slim werkt en goedkopere oplossingen heeft voor maatschappelijke vraagstukken. Daarom moeten we als professionals samen aan de slag met dit soort onderzoek. Naast passie en bevlogenheid is ook inhoudelijk goed sociaal werk belangrijk voor de profilering van ons vak. Mooi dat wij als ‘oud’ Sociaal Werkers van het Jaar de nodige kennis, ervaring en dit netwerk hebben kunnen opbouwen, waardoor we zulke mooie en waardevolle trajecten kunnen doen.'
Hier vind je het artikel en de podcast over het onderzoek (Programma Langer Thuis). Meer lezen over actieonderzoek van Jenny Zwijnenburg kan hier.
Rol platform
In het Platform Arbeidsmarkt Sociaal Werk zetten werkgevers (Sociaal Werk Nederland) en werknemers zich in voor een aantrekkelijke sector met sterke organisaties en vakbekwame medewerkers. We willen sociaal werkers optimaal ondersteunen in het vervullen van hun maatschappelijke opdracht. Met de Verkiezing Sociaal Werker van Jaar willen we resultaat, impact en waarde van sociaal werk laten zien.
