Hoe maken we ook van sociaal werk een kassucces?

Nederland is na de VS de belangrijkste landbouwexporteur ter wereld. En dan gaat het niet alleen om komkommers en varkenslapjes, maar ook om geavanceerde apparatuur om kassen in te richten. Dat laatste is een zeer winstgevende tak van export, hoorden we tijdens ons werkbezoek aan sociaalwerkorganisatie Vitis Welzijn in Monster, midden in het Westland. Dat bezoek werd namelijk afgesloten bij Certhon. ‘Het gaat ons zo goed, dat uitbundige personeelsuitstapjes wat ongemakkelijk werden,’ aldus een van de directeuren. Vandaar dat ze hun succes graag wilden delen met de lokale gemeenschap. Het bedrijf zocht contact met Vitis, dat ervoor zorgde dat Certhon-medewerkers een dag aan de slag gingen om bijvoorbeeld een kinderboerderij op te knappen. Iets soortgelijks deed Blue10, jong en “booming”. Zij namen 60 door Vitis aangemelde eenzame ouderen meervoor een avondje uit in het Luxor Theater in Rotterdam. Ook dat krijgt dit jaar een – uitgebreider- vervolg.
Een derde bedrijf heeft Vitis ingeschakeld om structureel hun maatschappelijk ondernemen vorm te geven en leent twee dagdelen per week medewerkers uit die bezoekers van de voedselbank waarmee Vitis samenwerkt helpen met bijvoorbeeld het invullen van formulieren.
En het mooie is: bij zowel de bedrijven als bij het sociaal werk proefde je een enthousiaste sfeer van mouwen opstropen en doorpakken. In haar bevlogen welkomstverhaal had Vitis-directeur Liesbeth Koornneef die ochtend al de inzet van de ruim 1200 vrijwilligers benadrukt. Twee van hen vertelden daarover: Natalia uit Rusland en Susanna uit Slowakije. Beiden kwamen jaren geleden hierheen voor het werk, maar hadden moeite om hun weg te vinden in de Westlandse samenleving. Vitis gaf hen het noodzakelijke zetje, waardoor Natalia inmiddels samen met haar man een bloemenexportbedrijf runt. Als ervaringsdeskundigen zetten Natalia en Susanna zich nu op hun beurt in voor vrouwen die het anno 2020 lastig vinden om te integreren. Hun boodschap: ‘Leer de taal!’ Hun persoonlijke verhalen raakten ons en lieten zien hoe belangrijk hulp is.
Samenvattend: iedereen is blij met Vitis; de gemeente, lokale bedrijven, bewoners, vrijwilligers. En toch staan succesvolle initiatieven van Vitis geregeld onder druk.
Want hoe winstgevend de tuinbouw ook is: voor de gemeente Westland groeien de bomen niet tot in de hemel. En dat geldt helaas voor meer gemeenten in Nederland. Dus kan of wil niet iedere gemeente de hogere cao-lonen in het sociaal werk doorberekenen, terwijl dat zo nodig is voor een sterke sociale basis. Van Westland tot Kampen en van Culemborg tot Den Haag leidt dat vervolgens tot bezuinigingen op sociaal werk.
En dat betekent bijvoorbeeld: een medewerker ontslaan waardoor de ondersteuning aan een groep bewoners wegvalt.
Ik vind dat nog steeds bizar. Snoeien in sociaal werk is snoeien in preventie. Dat vinden trouwens niet alleen wij van Sociaal Werk Nederland, dat vindt ook de VNG. We trekken daarom samen op naar Den Haag om daar te bepleiten dat gemeenten juist méér financiële armslag krijgen voor de structurele ondersteuning van bewoners, bijvoorbeeld via het Gemeentefonds. Dat lukt niet van de ene dag op de andere, waarschijnlijk is er zelfs een nieuw kabinet voor nodig. Maar dat komt op zijn vroegst in de lente van 2021, dus tot die tijd loopt nog heel wat mooi sociaal werk het gevaar om te sneuvelen.
Dus mijn oproep aan gemeenten is tweeledig: wacht niet op een nieuw kabinet én verschuil je er niet achter. De lonen van jullie ambtenaren hebben jullie immers wél geïndexeerd, dus waarom die van sociaal werkers niet? Meet niet met twee maten en snoei niet in het sociaal werk.