67 procent sociaal werkers ervaart agressie
Het afgelopen jaar kreeg driekwart van de medewerkers in de sector zorg en welzijn te maken met agressie of ongewenst gedrag in het contact met patiënten of cliënten. In sociaal werk ligt dat percentage lager en komt uit op 67 procent. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer’.
Het onderzoek is in opdracht van het ministerie van VWS uitgevoerd door PGGM&CO en Ipsos. Het onderzoek geeft ook voor de branche sociaal werk belangrijke aanknopingspunten om agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer aan te pakken.
Onderzoeksresultaten zorg en welzijn
Een derde van de werknemers in de sector zorg en welzijn denkt dat de agressie is toegenomen in het afgelopen jaar. De Covid-19-pandemie noemen ze als belangrijkste oorzaak. Bijna driekwart van de medewerkers ervaart agressie of ongewenst gedrag door patiënten of cliënten. Bijna de helft van de professionals heeft met dat gedrag te maken door familie of bezoekers van patiënten of cliënten of door omstanders. Een kwart ervoer dit van collega’s of leidinggevenden. Verbale agressie door patiënten en cliënten komt het vaakst voor. Twee derde van de medewerkers heeft dit het afgelopen jaar meegemaakt. Maar ook fysieke agressie (38 procent), seksuele intimidatie (22 procent) en bedreiging of intimidatie (20 procent) komen voor. Bijna de helft van de medewerkers geeft aan hierdoor van slag te zijn geweest en 10 procent heeft hierdoor last van fysieke of psychische klachten. 5 procent van de werknemers denkt erover na om ergens anders te gaan werken.
Verbeterpunten
Medewerkers geven aan dat ze over het algemeen tevreden zijn over de opvang in hun organisatie na een geval van agressie. Vooral door collega’s en leidinggevenden. Om beter met dit probleem om te kunnen gaan, zien ze in hun organisaties vooral ruimte voor training en het aanleren van vaardigheden. Ook noemen ze vaak dat er meer voorlichting nodig is en dat het stellen van normen en gedragsregels belangrijk zijn.
Binnen organisaties is er ook sprake van agressie en ongewenst gedrag. Een kwart van de medewerkers ervoer agressie van collega’s of leidinggevenden. Vaak gaat het om verbale agressie en pestgedrag. Bijna de helft van de medewerkers geeft aan hierdoor van slag te zijn geweest, een kwart kreeg mentale klachten en 15 procent denkt erover of is van baan gewisseld binnen de sector. Een veilig werkklimaat is dus voor werknemers een belangrijke voorwaarde om te blijven werken in de sector.
Onderzoeksresultaten sociaal werk
Er is ook een rapport specifiek voor sociaal werk over agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer. Ook al zijn de onderzoeksresultaten voor sociaal werk over het algemeen te vergelijken met die van de sector zorg en welzijn, er zijn hier en daar wat verschillen.
67 procent van de medewerkers heeft in het afgelopen jaar te maken gehad met agressie of ongewenst gedrag van patiënten of cliënten. Dat is een lager percentage dan dat van de sector zorg en welzijn. Bijna vier op de tien ervoer dit van familie, of bezoekers van patiënten of cliënten of van omstanders en 24 procent ervoer dit van collega’s of leidinggevenden. Verbale agressie door patiënten en cliënten komt het vaakst voor. De meeste medewerkers geven aan dat de externe agressie in het afgelopen jaar is toegenomen. Binnen de branche zijn er wel verschillen naar de werksoorten. In het algemeen hebben maatschappelijke opvang en wijkteams hier meer mee te maken. Breed welzijn heeft er juist minder dan gemiddeld mee te maken.
Verbeterpunten
Werknemers geven aan dat de meeste ruimte voor verbetering bij voorlichting en training ligt. Ze willen graag ondersteuning in het omgaan met agressie en ongewenst gedrag en het bespreekbaar maken en melden in de organisatie. Ook hechten ze veel waarde aan een fysiek veilige omgeving en opvang bij incidenten inclusief goede nazorg. Minder dan 10 procent van de professionals deed aangifte. Volgens medewerkers helpt het om – naast ondersteuning vanuit de werkgever – informatie te hebben over wanneer je aangifte kunt doen en hoe je anoniem aangifte kunt doen. Bij ongewenst gedrag van collega’s of leidinggevenden valt op dat medewerkers het niet bespreken en melden.
Hoe verder?
Het Platform Arbeidsmarkt Sociaal Werk ondersteunt professionals en organisaties in de branche bij de aanpak van agressie en ongewenst gedrag. Het platform biedt informatie, tools en goede voorbeelden aan.
Op basis van het onderzoeksrapport ‘Agressie en ongewenst gedrag op de werkvloer’, onderzoeken van het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg & Welzijn (AZW) en signalen uit het werkveld bekijkt het Platform Arbeidsmarkt Sociaal Werk wat er nog meer nodig is om agressie en ongewenst gedrag te voorkomen. Hiervoor is subsidie vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport beschikbaar gesteld.