Maak van jongerenwerkers geen ambtenaren of jeugdzorgmedewerkers

Het zit erop: de eerste coronazomer en hopelijk ook de laatste. Met een hittegolf, vakantie op de Veluwe en voetbalwedstrijden zonder publiek. Maar ook met jongeren die zich te buiten gingen aan alcohol en vechtpartijen. Sommige trokken daarvoor naar Knokke (what’s in a name) of Albufeira; de minder reislustige en draagkrachtige jongeren bleven in hun in hun eigen wijk.
Ik noem ze in één adem, maar dat is eigenlijk niet terecht. Veel feestvierders in het buitenland hebben al een diploma op zak en hoeven zich weinig zorgen te maken over hun loopbaan; de thuisblijvers wonen vooral in zwakkere wijken waar de kansen op een voorspoedige carrière een stuk kleiner zijn.
Dat zijn dan ook de wijken waar jongens makkelijker zwichten voor het snelle geld. Waar georganiseerde criminaliteit het heft in handen heeft. Waar de rechtsstaat wankelt omdat het justitie aan slagkracht ontbreekt. Het zijn de wijken waar dringend behoefte is aan zowel meer politie als meer jongerenwerkers. De harde en de zachte hand. Een noodzaak die inmiddels breed wordt onderkend. Door burgemeesters, de Inspectie Jeugd en Veiligheid en het Strategisch Beraad Ondermijning.
Voldoende vakkundige professionals in deze wijken, dat is waar het uiteindelijk om draait. In de afgelopen coronamaanden waren het de sociaal werkers en met name de jongerenwerkers die nog op straat waren. Veel van hen zijn ondertussen experts in online werken en hebben eigen online kanalen met jongeren. Dat betekent laagdrempelig contact doordat ze zich dagelijks bewegen in de leefwereld van jongeren. Dat draagt bij aan vroegsignalering, snel acteren en praktische ondersteuning. Zo kun je jongeren de aandacht, hulp en duwtjes geven die thuis ontbreken.
So far, so good.
Het slechte nieuws is dat sommige gemeenten het jongerenwerk gaan overnemen en een aantal dat overweegt. Ze denken dat dat goedkoper is. In de praktijk blijkt dat overigens niet zo te zijn. Maar belangrijker nog: daarmee ontnemen ze de jongerenwerker zijn belangrijkste kracht: zijn onafhankelijke positie. Een jongerenwerker in overheidsdienst wordt een ambtenaar. En veel van de jongeren om wie het gaat zijn niet dol op ambtenaren. Voor hen staat de overheid gelijk aan wantrouwen, boetes, moeilijke woorden. En staan deze ambtenaar-jongerenwerkers ook 24/7 klaar voor hun jongeren? Of worden het eigenlijk jeugdzorgmedewerkers die bij complexere problemen vooral doorverwijzen naar de tweede lijn?
Voor deze jongeren zijn positieve rolmodellen in hun eigen buurt áltijd cruciaal. Zoals jongerenwerkers die structuur bieden en regels handhaven, maar die zeker óók randvoorwaarden bieden om te kunnen slagen op school, op hun werk, in de samenleving. Die misschien ook zelf hebben ervaren dat jongeren in deze wijken voor een diploma twee keer zo hard moeten werken als leeftijdgenoten die van huis uit wél zijn gestimuleerd om door te leren. Die hen het besef bijbrengen dat snel geld uiteindelijk niet loont en het criminele pad uiteindelijk achter de tralies kan eindigen. Ze maken deel uit van een beroepsgroep die zich sterk maakt voor permanente ontwikkeling, kwaliteitsverbetering en bewezen maatschappelijke meerwaarde.
Dus gemeenten: investeer in het jongerenwerk, maar ga het niet zelf doen. Maak van jongerenwerkers geen jeugdzorgmedewerkers en ambtenaren. Maar stel hen wél in staat daadwerkelijk van betekenis te zijn voor de jongeren die hun steun niet kunnen missen. En dan niet alleen in tijden van corona of toenemende ondermijning, maar duurzaam en structureel. Zo kunnen ook jongeren ervan profiteren dat we ons met z'n allen "uit de crisis investeren".

• Lees ook het uitgebreide artikel 'Inbesteden jongerenwerk door gemeenten zorgelijk' in Binnenlands Bestuur.