Nieuwkomers belanden snel in schulden en armoede. Financiële zelfredzaamheid ontbreekt
Uit recent onderzoek van het Kennisplatform Integratie & Samenleving (Van Rooijen et al., 2018) blijkt dat nieuwkomers geen goed inzicht hebben in hun inkomsten en uitgaven. Het Nederlandse financiële systeem, met z’n zorgtoeslagen, naheffingen, eigen risico, DigiD, etc. is ingewikkeld. Lastig zijn ook de verrekeningen, die doorgaans digitaal worden afgehandeld. Nieuwkomers zijn, ten slotte, meestal onbekend met de vraag gestuurde hulp in Nederland. Het vergt veel van hen om in korte tijd zowel voldoende kennis van het Nederlandse systeem te vergaren als erachter te komen waar zij met welke problemen aan de bel kunnen trekken.
Het gaat bij nieuwkomers vaak mis wat betreft het zelfredzaam zijn. Dat kan komen door een combinatie van het nog niet beheersen van de Nederlandse taal, stress en de complexiteit van de wet- en regelgeving in Nederland. Dat er bovendien schulden en armoede ontstaan, staat vrijwel nooit op zichzelf. Meestal spelen ook geestelijke en/of lichamelijke gezondheidsproblemen, sociaal isolement en geen aansluiting vinden bij de Nederlandse arbeidsmarkt een rol.
Laagopgeleid zijn, niet beschikken over een bruikbaar sociaal netwerk en gezondheidsproblemen, kunnen het risico op armoede vergroten. Met de huidige arbeidsmarkt, gekenmerkt door flexibele, tijdelijke contracten, verdringing en vooroordelen over afkomst of beperking onder werkgevers, is het niet eenvoudig een goed bestaan op te bouwen.
Tips & suggesties om financiële en sociale zelfredzaamheid nieuwkomers te bevorderen
- Verbeter de interne communicatie en kennisdeling binnen de gemeente. Decentralisaties zorgden voor extra taken voor gemeenten, de benodigde kennis bereikt vaak nog niet alle betrokkenen binnen de gemeente.
- Focus op preventie van financiële, sociale en gezondheidsproblemen. Door het complexe financiële systeem in Nederland hebben nieuwkomers meer uitleg en aandacht nodig om hen voor armoede te hoeden en zelfredzaamheid te bevorderen. Neem daarvoor bijvoorbeeld de tijd bij contact- en inschrijfmomenten of klantgesprekken.
- Ontwikkel een actief opleidings-, werkgelegenheids-, welzijns- en zorgbeleid gericht op de integratie, empowerment en financiële zelfredzaamheid van nieuwkomers.
- Investeer in samenwerking met sleutelfiguren en migrantenorganisaties. Door de verdwijning van het doelgroepenbeleid is de dialoog met zelforganisaties in Nederland afgebouwd. Zij kunnen echter een grote bijdrage leveren aan de zelfredzaamheid en empowerment van nieuwkomers.
- Gebruik sociale media als Facebook om doelgroepen vaker en beter te bereiken.
- Bied maatwerk en ondersteuning bij het zoeken naar een opleiding, werk, zorg, huisvesting, etc. passend bij de wensen, achtergronden en talenten van nieuwkomers.
- Besteed aandacht aan of zorg voor hulp in verband met traumatische gebeurtenissen die vluchtelingen in Nederland kunnen opbreken. De verwerking van trauma’s kan zorgen voor gezondere mensen, waardoor ook de zelfredzaamheid toeneemt.
