Overheid verwacht te veel van burger
De huidige samenleving stelt hoge eisen aan de redzaamheid van burgers, stelt de WRR in een recent verschenen rapport Weten is nog geen Doen - Een realistisch perspectief op redzaamheid.
Van burgers wordt permanent veel alertheid gevraagd. Het is niet meer voldoende om het jaarlijkse pensioenoverzicht netjes in een mapje op te bergen. Lang voordat de pensioendatum in zicht komt moet je in actie komen en keuzes maken.
Werknemers en zzp’ers moeten zelf hun inzetbaarheid op peil houden en gespitst zijn op nieuwe kansen en bedreigingen. Ook binnen het gezondheidszorgbeleid staat eigen verantwoordelijkheid voorop. De redzame patiënt is geïnformeerd, leeft gezond en kiest zelf voor een behandelaar.
Redzaamheid
Kennis en intelligentie alleen zijn niet genoeg voor redzaamheid, oordeelt de WWR. Ook mensen met een goede opleiding en een goed inkomen kunnen in moeilijkheden komen omdat ze even niet opletten of zaken voor zich uitschuiven. Dat geldt zeker bij tegenslagen als een echtscheiding, faillissement of ontslag. En soms is het juist de overheid die mensen minder redzaam maakt, omdat ze onvoldoende rekening houdt met verschillen in het doevermogen van burgers.
Onrealistische verwachtingen
En naast denkvermogen is dat 'doevermogen' juist zo belangrijk, aldus de WRR. Anders gezegd: de overheid heeft onrealistische verwachtingen over de redzaamheid van burgers. De WRR wijst op het belang van niet-cognitieve vermogens die daarvoor nodig zijn, zoals een doel stellen, in actie komen, volhouden en om kunnen gaan met verleiding en tegenslag. Zeker mensen met financiële stress hebben moeite met dergelijke vaardigheden, bleek al eerder uit actueel neurologisch onderzoek, onder andere vanuit Mobility Mentoring.
Gedragswetenschappelijke kennis
Met dit rapport zet de WRR een volgende stap in de toepassing van gedragswetenschappelijke kennis in beleid. Weten is nog geen doen richt zicht op de niet-cognitieve vermogens. Door een slimmer en realistischer ontwerp van beleid kan de overheid de redzaamheid van burgers versterken, vindt de WRR.
NRC interviewde Ernst Radius van Sociaal Werk Nederland over deze problematiek. In verband met auteursrechten vindt u het artikel in de Kennisbank hier, achter de inlog.
En lees de column van Margo Trappenburg, hoogleraar Grondslagen van het Maatschappelijk Werk aan de Universiteit voor Humanistiek en hoofddocent Bestuurs- en Organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht.
