Kamerbrief over versterken sociale basis en sociaal werk

Op donderdag 6 juli jl. hebben minister Helder en staatssecretaris Van Ooijen (VWS) een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de Sociale Basis, inclusief een Mantelzorgagenda. Ook het belang van (investeringen in) sociaal werk komt hierin aan bod. Sociaal Werk Nederland heeft aan beide stukken meegewerkt. Wij zetten in op versterking van de sociale basis in wijken en buurten, met een sleutelrol voor sociaal werk.

Kabinetsbrede inzet
Volgens de bewindslieden levert de sociale basis een cruciale bijdrage aan de gezondheid en het welzijn van mensen. Ook kan de sociale basis een belangrijke bijdrage leveren aan de opgave om de professionele zorg en ondersteuning betaalbaar, toegankelijk en van goede kwaliteit te houden. Met deze brief geven zij verder invulling aan een deel van deze ‘beweging naar de voorkant’, als uitwerking van de afspraken uit de landelijke zorgakkoorden en in aanvulling op lopende programma's zoals Eén tegen eenzaamheid, de Hervormingsagenda Jeugd en het Nationaal Actieplan Dakloosheid. Ook wordt een verband gelegd met andere relevante beleidsterreinen: zo wordt gewerkt aan de leefbaarheid in kwetsbare wijken door de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, het bevorderen van kansengelijkheid door de minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs en het aanpakken van schulden en armoede door de minister voor Participatie, Pensioenen en Armoede. Deze kabinetsbrede inzet moet leiden tot een beter leefklimaat en stevigere sociale basis voor (kwetsbare) mensen. In de brief ligt de nadruk op zaken die vanuit de (landelijke) overheid kunnen worden beïnvloed vanuit het perspectief van zorg, welzijn en ondersteuning.

Versterken sociaal werk
In de kamerbrief benadrukken de minister en staatssecretaris de grote waarde van sociaal werk: “Dat wordt steeds duidelijker. Een versterking van welzijnswerk is wenselijk voor het bevorderen van positieve sociale interacties in een gemeenschap. Inwoners kunnen daarnaast ook sneller geholpen worden bij problemen, zoals gezondheidsproblemen, problemen bij het opgroeien en bestaansonzekerheid. Hiermee vervullen welzijnswerkers, onder meer, een belangrijke rol in het realiseren van sociale preventie. Voor de korte termijn vraagt dit om investeringen in scholing, de verbetering van de positie op de arbeidsmarkt en verdere versterking van de samenwerking tussen welzijnswerk met gemeenten, zorgverzekeraars en andere relevante partijen.”

Sociaal Werk Nederland is in gesprek met de staatsecretaris over het landelijk faciliteren van sociaal werk om regionale en lokale welzijnsorganisaties beter te ondersteunen. Hierbij kun je denken aan het verbeteren van werving en scholing, voldoende capaciteit om op regionaal niveau het gesprek te voeren met gemeenten en zorgverzekeraars en het verrichten van onderzoek om het sociaal werk te kunnen doorontwikkelen. Deze afspraken zijn uiterlijk in het vierde kwartaal van 2023 gereed.

Kernboodschap en position paper
Met behulp van het Verwey-Jonker Instituut hebben het ministerie van VWS, de VNG, Sociaal Werk Nederland, Mantelzorg NL, de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligers en Movisie gezamenlijk een kernboodschap en position paper opgesteld. Hierin gaan we in op de waarde van de sociale basis en hoe wij deze verder willen faciliteren, ondersteunen en stimuleren. Dit kan niet zonder betaalde krachten, organisaties en een overheid die zich als een partner opstelt. En hier vind je de theoretische en juridische context van de sociale basis waarop de kamerbrief is gebaseerd.  

Aanvullende inzet
De bewindslieden geven in de kamerbrief aan in de komende periode samen met o.a. de VNG en Sociaal Werk Nederland te verkennen welke extra inzet nodig is om de informele zorg, ondersteuning en (jeugd)hulp in wijken en buurten te versterken. Zij zeggen toe in dit kader de (regio)plannen die worden ontwikkeld in het kader van GALA en IZA, samen met de VNG en Zorgverzekeraars Nederland te analyseren. Aan de hand van de uitkomsten wordt bepaald of en welke aanvullende beleidsinzet noodzakelijk is.

Neem voor meer informatie contact op met senior adviseur Jennifer Elich.

Lees ook: Stevig onderbouwd in gesprek over de sociale basis (maart 2023)
Bezoek voor het laatste nieuws de themapagina landelijke akkoorden.

Het SCP publiceerde op 10 juli 2023 het onderzoek 'Roep om een overheid die verantwoordelijkheid neemt', waarin burgers stellen: "Burgers willen best zorgtaken op zich nemen, zoals het doen van een boodschap voor naasten of het begeleiden van familieleden, maar zij willen daarvoor wel minder verantwoordelijkheid dragen dan nu volgens hen het geval is. Als de overheid toch blijft inzetten op informele zorg, dan zou zij mantelzorgers meer moeten ontlasten en ondersteunen, bijvoorbeeld door te regelen dat professionele zorgverleners hen af en toe kunnen afwisselen."

Update 30 juni 2023: VWS publiceerde de MantelzorgAgenda 2023-2026. Sociaal Werk Nederland neemt deel aan de werkgroep die zorgdraagt voor uitvoering van deze Agenda.