Het duel tussen het brein, schaarste en moed!

Het duel tussen het brein, schaarste en moed!

Omdat in dit land ruim 600.000 mensen in armoede leven en 421.000 kinderen in armoede opgroeien, en er dus potentieel kapitaal en geluk weglekt, werk ik aan het bestrijden van armoede en schulden.
Op 9 juni was het zover: de eerste van drie Moed-en-Groet-dagen was een feit. Op de bijzondere locatie van het Amsterdamse Roest kwamen 125 moedige mensen bij elkaar voor het Project Armoede en Schulden. Die moed zonk mij de dag ervoor wel even flink in de schoenen: de loods was nog verre van gereed, er moest nog heel veel gebeuren en niemand leek enige urgentie te voelen.
Gevangen in deze situatie begon mijn brein te strijden met mijn moed. Het schaarste-denken sloeg forse bressen in mijn denken en handelen. Genadeloos bracht het mij in een staat van “buiten mijzelf treden”. Ik had nog maar één doel: de Moed-en-Groet-dag mocht niet mislukken, koste wat het kost. En daar ging ik, recht op mijn doel af, gedreven door schaarste, luid roepend door de loods...
Harvard-econoom Sendhil Mullainathan en Princeton-psycholoog Eldar Shafir beschrijven in hun boek Schaarste wat schaarste met iemand kan doen. Of het nu gebrek aan tijd, geld, voedsel, sociale contacten of iets anders is: schaarste beïnvloedt ons gedrag. Deadlines of geldgebrek kunnen ons bijvoorbeeld nog wel vindingrijk of doelgericht maken. Maar recent onderzoek toont aan dat schaarste averechts werkt, voor blinde vlekken zorgt, ons denkvermogen beperkt en zelfs de genen aantast.
In de loods schalde ondertussen mijn eigen echo. U kent het wel, je praat tegen een ander en hoort je zelf… Is iedereen aan te raden op zijn tijd overigens. Die echo kwam binnen, keihard en doeltreffend. Waar was ik mee bezig? Was ik overgeleverd aan mijn blinde vlekken en korte-termijn-denken vanuit stress en spanning?
Schaarste heeft niet alleen die verlammende en beperkende impact op gedrag bij mensen met schulden. Het schaarsteduiveltje duikt ook op bij gebrek aan tijd, en onderwerpen als scholing, obesitas, verkeersveiligheid en werkloosheid.
Langdurige schaarste holt je wezen uit. Arme mensen horen hun echo allang niet meer en vechten tegen honger en melden hun kinderen drie dagen voor hun verjaardag “ziek “ van school omdat er geen geld is om te trakteren.
Met die Moed-en-Groet-dag kwam helemaal goed. Met deze 125 mensen hebben we de start gemaakt voor een landelijke aanpak van armoede en schulden. Wie heeft het er nog het lef om te zeggen dat Armoede niet bestaat? Of liever: wie heeft ook de moed om met ons Armoede te tackelen?