Kinder- en jongerenwerkers in morele nood?

Gisteren sprak de eerste reguliere hoogleraar Sociaal Werk Thomas Kampen zijn oratie uit aan de Universiteit voor Humanistiek: Gespleten loyaliteit: Sociaal werkers in morele nood. Een indrukwekkend betoog.

Gisteren was er ook een volle zaal in Alkmaar, op het Bestuurlijk Congres Kinder- en Jongerenwerk 2024. De aanwezigen voelden ter plekke de morele nood na de boodschap van Vincent Karremans, staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport: resultaten van de inzet op preventie zijn hard nodig. Geld voor preventie is snel wegbezuinigd, want daar heb je niet direct last van.

Een jongerenwerker reageerde scherp: “Karremans verwacht dus dat ik bewijs dat de ondersteuning die ik nu geef aan een jongere, voorkomt dat diegene over tien jaar zelfmoord pleegt.”

Het mag duidelijk zijn dat de wetenschappelijke kennisbasis over de preventieve waarde van het jongerenwerk de staatssecretaris nog niet heeft bereikt. Evenals de maatschappelijke business case jongerenwerk voor gemeenten die in opdracht van zijn eigen ministerie is uitgevoerd.

Onderzoek doen en samen blijven leren is zeker nodig. Maar we weten dat kinder- en jongerenwerkers duurzaam aanwezig zijn in wijken, werken vanuit de leefwereld, op plekken waar kinderen en jongeren zijn. Ze zijn er in eerste instantie niet om de problemen van jongeren op te lossen, maar om positieve ontwikkeling en agency te stimuleren. Ze zijn er om te signaleren en vanuit een ontwikkelingsgerichte blik te motiveren, te ondersteunen, te verbinden, jongeren een stem te geven en hen perspectief te bieden. Jonge mensen aanmoedigen en helpen om te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om verandering teweeg te brengen. Oftewel: ‘pedagogiek van de hoop’, waar emeritus hoogleraar Micha de Winter vorige week voor pleitte in zijn Marie Kamphuis lezing tijdens de Agenda van het Sociaal Werk 2024. Juist jongerenwerkers zijn nodig als tegenwicht voor de doorgeslagen individualisering waarin diagnostiek van problemen binnen het kind of het gezin centraal is komen te staan.

Juist jongerenwerkers zijn nodig als tegenwicht voor de doorgeslagen individualisering waarin diagnostiek van problemen binnen het kind of het gezin centraal is komen te staan

Dat deze manier van werken met jongeren een preventieve waarde heeft, is stevig wetenschappelijk onderbouwd! Bekijk alleen al deze publicaties van het lectoraat Youth Spot van de Hogeschool van Amsterdam.

“Professionalisering van het beroep sociaal werker is harder nodig dan ooit,” zegt ook Thomas Kampen, om hen zodoende minder afhankelijk te maken van beleid.

In de afgelopen vijftien jaar heeft het jongerenwerk zich als kleine beroepssoort sterk weten te professionaliseren. De preventieve kracht wordt in Nederland steeds meer erkend. Ook gisteren tijdens het Bestuurlijk congres, door de Alkmaarse wethouder Jasper Nieuwenhuizen en Politiechef Eenheid Noord-Holland Hamit Karakus. Maar zoals we gisteren ook constateerden: het is nodig om deze trend door te zetten. Het blijft nodig om de waarden en kerntaken van het beroep te benoemen binnen het brede speelveld waar kinder- en jongerenwerkers er iedere dag zijn. Met een hoopvolle boodschap voor kinderen en jongeren die opgroeien in kwetsbare situaties.