De werkende mix: ggz-agoog, sociaal werker én bewoners

Sinds 2015 hebben gemeenten een grotere verantwoordelijkheid gekregen voor mentaal zeer kwetsbare inwoners. Daarbij is de focus om deze inwoners zo veel en zo goed mogelijk mee te laten doen in de samenleving en hen er zo min mogelijk buiten te plaatsen. Maar hoe kunnen gemeenten dit faciliteren voor deze doelgroep? En wat is de rol van sociaal werkers hierin? Norbert Wijnhofen, Associate member Movisie en Sociaal Werker van het Jaar 2019 - 2020, schreef hierover deze blog met een belangrijke oproep aan gemeenten.

Van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid
Vaak krijg ik de vraag: de GGZ in de wijk, is dat de oplossing met betrekking tot rehabilitatie en herstel? Ik denk van niet. Denk eerder aan psychiatrie in onze buurt. ‘Psychiatrie’ wat betreft de doelgroep, bij wie het balanceren is tussen normaliseren en verbijzonderen. Niet bagatelliseren, niet stigmatiseren. ‘Onze’, in verband met het collectieve karakter. ‘Buurt’ duidt op het grootstedelijke (wijk), het rurale (platteland) of tussengebied.  

Kunnen we ons niet beter richten tot de GGZ-agoog, vraag ik mij dan af? Dat is een sociaal werker, geen sociaal psychiatrisch verpleegkundige. Vanuit de opleiding Social Work, uitstroomprofiel GGZ-agoog, instromen in de buurt en wijk. Een beroepsidentiteit die wél passend is binnen onze leefwereld. Optrekken met inwoners, alle relevante partners, inclusief ervaringsdeskundigen. Werken aan rehabilitatie en herstel, individueel en als collectief. Van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid. 

Inclusieve diversiteit
Individuele rehabilatie en herstel, wanneer de situatie daarom vraagt. Want niet iedereen is een groepsdier. Maar... ‘collectief?’. We lijken wel verleerd dat dat werkt! Ik heb samen met de gemeente Nijmegen en een GGZ-agoog (Social Work, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) een groep samengesteld, gericht op preventief werken, rehabilitatie, herstel en diversiteit. En noem dat: ‘Inclusieve diversiteit’. Die groep draait als een tierelier. Individuele specialistische ambulante begeleiding kan worden afgeschaald. En de GGZ blijft veelal buiten beeld. De groep en GGZ-agoog (Rizkalla Tuncay - Apollis Zorg) niet: gezien het innovatieve karakter, gaat RTL7 er een thema-aflevering over uitzenden. (Op 2 november j.l. filmden we in Nijmegen. Het programma ‘Op de zaak’ wordt op zondag 26 december van 12:00 - 12:30u of op zaterdag 1 januari van 13:30 - 14:00u uitgezonden.)

Investeren en co-creëren
Hopelijk bevinden we ons in de nadagen van het ‘Ik-tijdperk’. Maar dan nog: die collectieve initiatieven zullen vanuit onszelf (inwoners en sociale professionals) moeten komen. Van de Rijksoverheid hoeven we niets te verwachten. Collectieve voorzieningen zijn wegbezuinigd, doordat de geldstromen niet kloppen. Verhoudingsgewijs gaat er te veel naar de Zorg en te weinig naar Welzijn. En ook te weinig naar de gemeenten. Maar ondanks dat: gemeenten, toon lef! Durf preventief te investeren, gericht op rehabilitatie en herstel in collectieve voorzieningen. Geef geld uit, dat je dik terugverdient. De directe maatschappelijke kosten van bijvoorbeeld een (te voorkomen) opname in de GGZ kun je berekenen en die zijn torenhoog. De indirecte kosten, dat wordt al lastiger. Mentaal welbevinden laat zich al helemaal niet in geld uitdrukken. Die enorme kostenbesparing wél. En die kun je dan weer herinvesteren in Welzijn.