Bezuinigingen zijn geen optie - Waarom de coronacrisis vooral een sociaal drama is - campagne

Net als een aantal politieke partijen is Sociaal Werk Nederland dit weekend gestart met een campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart volgend jaar. Met als boodschap: investeren in het welzijn van alle inwoners is de enige manier om na de crisis te komen tot een veerkrachtige samenleving. Bezuinigen is geen optie. We vragen lidorganisaties en sociaal werkers om die boodschap te helpen verspreiden: retweet, zet het op je website, deel waar het kan...

Deel het onderstaande bericht!
De Nederlandse samenleving is veerkrachtig en solidair. Dat concluderen het Sociaal Cultureel Planbureau, de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) en de Tijdelijke Werkgroep Sociale Impact van het Coronavirus in hun rapporten over de impact van de coronacrisis. Tegelijkertijd blijkt dat er diverse kwetsbare groepen zijn die niet nóg meer tegenslag aankunnen. Vandaar het dringende advies om niet te bezuinigen op het sociale domein, maar juist te investeren in een duurzaam veerkrachtige samenleving.

Sociaal Werk Nederland onderschrijft volledig de noodkreet van 15 burgemeesters die op 16 juni een Manifest aanbieden om een actieplan nog deze zomer op te starten. Voor het actieplan hebben de vijftien burgemeesters zich laten inspireren door ervaringen in Rotterdam-Zuid. (Manifest)

Geen reserves
De coronacrisis raakt kwetsbare groepen het hardst, stelt Eric van der Burg, voorzitter van Sociaal Werk Nederland. ‘Ouderen, werkende armen, maar bijvoorbeeld ook nieuwkomers en flexwerkers. Juist de afgelopen maanden bleek hoe belangrijk sociaal werk is om hen bij te staan. Zoals een jongerenwerker zei: “Gemeenteambtenaren noemen ons het crisisteam. Wij zijn als enigen nog op straat en iedereen spreekt ons aan: jongeren, maar ook ouders met opvoedproblemen.’

Cohesie onder druk
Maar hoe duurzaam is die door de RVS beschreven veerkracht eigenlijk? Het SCP waarschuwt dat de sociale cohesie ook voor de crisis al onder druk stond. Het sociaal minimum was toen al te laag om van te leven. De gevolgen van de lockdown en de recessie komen daar nu bovenop. Van der Burg: ‘De coronacrisis legt pijnlijk bloot hoe weinig buffers mensen hebben en hoe dun de scheidslijn is tussen zelfredzaam en kwetsbaar.’

Van der Burg in Binnenlands Bestuur
Het rijk moet gemeenten wel in staat stellen om hun taak fatsoenlijk op te kunnen pakken. Van der Burg: 'Er moet richting gemeenten minstens een miljard bij om van 'overleven in de wijken' die stap te zetten naar 'leven' en je kracht als inwoner in kunnen zetten voor de samenleving.' Het gaat niet alleen om geld. ‘We bestrijden weliswaar het coronavirus, maar het bijbehorende eenzaamheidsvirus woekert als nooit tevoren. Ondanks de beperkingen slagen sociaal werkers er gelukkig in om dreigend isolement te voorkomen.’

Aanjagers nodig
De enige weg naar structureel herstel is samen werken aan een veerkrachtige samenleving. We moeten de lessen uit de coronamaanden daarbij gebruiken. Van der Burg: ‘Terecht is sociaal werker als cruciaal beroep bestempeld. Maaltijdbezorging regelen, jongeren aanspreken of rouwgroepen opzetten: ze bieden altijd maatwerk in de lokale samenleving.’

Blijf dat maatwerk ruimte geven, benadrukt ook de adviesgroep van het kabinet, de “Werkgroep-Halsema”. Gemeenten moeten dat faciliteren, maar de regie bij lokale partijen en inwoners laten. Zij kunnen prima meedenken over herstel van de sociale dynamiek in buurten. Maar zonder sociaal werkers als aanjagers gaat het niet.

Dringend beroep
Wat in ieder geval níét bijdraagt om een maatschappelijke ramp te voorkomen is bezuinigen op het sociale domein. Ook de RVS waarschuwt daarvoor en benoemt een belangrijke les uit de vorige crisis: jarenlang de kaasschaaf hanteren is funest voor de vitaliteit van de samenleving. Het leidt tot meer controles en procedures, het stopt vernieuwing. En het staat in schril contrast met het oplossingsgerichte elan van dit moment. Dus grijp de coronacrisis aan om te bouwen aan een duurzaam veerkrachtige samenleving. Het is nu of nooit.

• Deze tekst is te vinden op de websites van Trouw en de Volkskrant, in de week van 13 - 21 juni 2020 en als bijlage
• De bovengenoemde rapporten en links daarheen vindt u hier.  En hier (SCP). 
• Op dinsdag 16 juni kwamen 15 burgemeesters met het Manifest coronacrisis verergert tweedeling in maatschappij.  De tekst van dit Manifest vindt u hier. 
• Sociaal Werk Nederland steunt AEDES in de oproep om de waakvlamfunctie terug te brengen in wijken. Wijken met veel sociale huurwoningen verloederen omdat de ondersteuning van bewoners ontbreekt.

Beeld: David Rozing.