Gemeente en sociaal werk: contractuele afspraken in tijden van corona

De VNG gaat in gesprek met gemeenten om te zeggen: betaal toch voor afgesproken prestaties van aanbieders die nu niet geleverd kunnen worden. Die boodschap kreeg voorzitter Eric van de Burg van Sociaal Werk Nederland van de VNG-directie. 'De VNG gaat dit voornemen bespreken met de veiligheidsregio’s. Sociaal Werk Nederland houdt u hierover op de hoogte.'

Gemeenten en contracten
Gemeenten maken via contracten en subsidies gebruik van sociaalwerkorganisaties die de maatschappelijke ondersteuning uitvoeren. In deze aanbestedingscontracten en subsidies zijn allerlei dienstverleningsvolumes voor bewoners(groepen) vastgelegd. Door de coronacrisis kan de continuïteit van maatschappelijke ondersteuning onder druk komen te staan. Gemeenten zullen hierop regie willen voeren. Zij zullen in overleg treden met aanbieders over de prioriteiten die aanbieders n de huidige omstandigheden leggen in de uitvoering; ze willen kunnen volgen wat er in de praktijk gebeurt en eventueel afstemmen.

Sociaalwerkorganisaties verleggen hun prioriteiten
Sociaalwerkorganisaties richten zich inmiddels al op doen wat in tijden van corona nodig is voor juist de meest kwetsbaren. Dit kan betekenen dat ze de jeugd- en Wmo-ondersteuning anders inzetten dan in aanbestedings- en subsidiecontracten is vastgelegd; dat ze bijvoorbeeld minder inzetten op ontmoetingsactiviteiten en meer op individuele ondersteuning; of meer op ouderen en minder op jeugd.

Wat betekent dit voor contractuele verplichtingen?
Hoeveel speelruimte een sociaalwerkorganisatie heeft bij het verleggen van prioriteiten hangt overigens af van het soort contract dat de organisatie heeft met de gemeente(n).

• Subsidie (zonder uitvoeringsovereenkomst) kent geen nakomingsplicht en biedt dus alle ruimte voor de aanbieder om nieuwe prioriteiten te stellen. Sterker nog: het dienen van het algemeen belang is juist het doel van de subsidie.
• Ook aanbestedingscontracten gericht op outcome en populatiebekostiging (taakgericht) bieden veel manouvreerruimte voor de aanbieder.
• Inspannings- (activiteiten per uur of per dag) en de outputgerichte bekostiging (resultaat per cliënt) betekenen minder manouvreerruimte. Hier zal de gemeente zich flexibel moeten tonen bij de financiële afrekening en verantwoording. Aanbieders met open-house-contracten (die pas kunnen declareren als er zich een cliënt aandient) lopen een financieel risico.

Corona en aanbestedingen
Dat het coronavirus ook in Nederland steeds grotere conseqenties heeft voor de hele economie kan ook gevolgen hebben voor de inkooppraktijk van de gemeente in het sociaal domein. En dan vooral voor de aanbestedingspraktijk. De beperkende maatregelen treffen zowel de gemeentelijke aanbestedende dienst, als de aanbieders. Overleg kan alleen online. Maar zijn er bij de gemeente überhaupt nog voldoende van de betreffende ambtenaren aan het werk? Gaat de geplande schouw of presentatie door? Kunnen inschrijvende aanbieders nog wel op tijd hun offerte indienen?

Wat Sociaal Werk Nederland betreft is het daarom van het grootste belang dat aanbieders en gemeenten goed met elkaar blijven communiceren en dat zij elkaar zo veel mogelijk ondersteunen. Meer dan ooit draait alles nu om de juiste ondersteuning voor de mensen die dat het hardst nodig hebben.