Jet Bussemaker: ‘De zorg is een sociale kwestie, niet alleen een medische’
Waarom slagen we er niet in om ongelijkheid aan te pakken? Daarover gaat de oratie van prof. Jet Bussemaker, die ze uitsprak op vrijdag 15 februari 2019. Zij analyseert waarom huidige beleidsuitgangspunten niet voldoen om kwetsbare groepen te beschermen en ongelijkheid te bestrijden. Als alternatief presenteert ze een toerustingsagenda waarin beschermen en emanciperen opnieuw betekenis krijgen.
We zouden ons volgens Bussemaker meer dan nu moeten richten op het bevorderen van gezondheid bij kwetsbare groepen. “De gezondheidsverschillen tussen mensen met een lagere en een hogere sociaaleconomische status nemen toe. Sociale vaardigheden spelen een steeds belangrijkere rol om gezond te blijven en kansrijken profiteren daar meer van dan kansarmen”, legt Bussemaker uit. Zij is per 1 juli 2018 aangesteld als hoogleraar Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg. Naast haar werk voor het LUMC en de LUMC-Campus Den Haag is Bussemaker ook aangesteld bij de Faculteit Governance and Global Affairs (FGGA) van de Universiteit Leiden in Den Haag. Ook interessant, in een eerder artikel schreven we over de groeiende gezondheidskloof in Nederland op basis van het WRR-rapport.
Interessante passages uit de oratie van Bussemaker
“In mijn leerstoel wil ik hier graag op voortbouwen. Mijn centrale argument in deze oratie is dat er een grote urgentie is, willen we de verzorgingsstaat - en dus ook de zorg voor mensen - toekomstbestendig maken, om de sturing in het publieke domein te heroverwegen, te herijken en een toerustingsagenda te ontwikkelen waarin beschermen (investeren) en emanciperen opnieuw betekenis krijgen.
Je zou ook kunnen zeggen, er is behoefte aan een nieuw sociaal contract (Putters, 2017). Gezaghebbende instellingen als SCP en WRR geven aan dat, na een lange periode waarin vooral beperking van overheidsuitgaven, het uitbesteden van overheidstaken aan de markt en eigen verantwoordelijkheid van burgers centraal stonden, er onzekerheid en onduidelijkheid is over waar de overheid voor staat. (SCP & WRR, 2014; Putters, 2018; Tjeenk Willink, 2018).
Er is behoefte aan het opnieuw ‘laden’ van de kern van de verzorgingsstaat, ook in de zorg. Een toerustingsagenda biedt daarvoor aanknopingspunten. Ik wil U, onder verwijzing naar de titel Zorg als sociale kwestie, in deze oratie meenemen in de vraag wat een dergelijke agenda betekent voor het overheidsbeleid, voor wat we van burgers mogen en kunnen verwachten en voor de rol van professionals.”
En “Ik hoop althans, dat ik iets anders kan bieden, iets waar ik ook als Minister van Wetenschap vaak voor heb gepleit, het verbinden van de binnenwereld van de wetenschap en de medische praktijk met die van de maatschappelijke omgeving; het stimuleren van samenwerking tussen zorg en bestuurskunde, het betrekken bij en het toegankelijk maken van wetenschappelijke kennis voor buitenstaanders. Zo kunnen diverse bronnen van kennis elkaar verrijken. In de opdracht die universiteiten hebben om onderwijs, onderzoek en maatschappelijke kennisbenutting te verbinden hoop ik als wetenschappelijk herintreder met maatschappelijke en politieke ervaring bij te kunnen dragen (Ministerie van OCW, 2014; Kenniscoalitie, 2015).1 “
‘We weten eigenlijk nog maar weinig over succesvolle aanpakken. Daarom juich ik toe dat het LUMC Population Health als een van de speerpunten heeft uitgeroepen. Kern van die benadering, die centraal staat in het werk op de LUMC campus in Den Haag, is dat gezondheid niet alleen een individuele kwestie is, maar verbonden is met andere karakteristieken van groepen mensen; het is ook een sociale kwestie.’
Lees hier het hele artikel op de website van de Universiteit van Leiden
