Uitkomsten quickscan Sociaal werk en aanpak verwarde personen
Nederlandse gemeenten worden geacht om per 1 oktober 2018 te beschikken over een goed werkende aanpak voor mensen met verward gedrag. Dat is nog niet gelukt. Nog lang niet in alle gemeenten is al sprake van een sterke sociale basis voor mensen die tijdelijk uit balans zijn.
Lidorganisaties van Sociaal Werk Nederland zien bovendien een toename van het aantal mensen met verward gedrag in buurten. Dit betreft een diverse groep, waarbij sprake is van dementie, uitbehandelde ggz-problematiek of stress vanwege hoge schulden. Hulp komt nog lang niet overal snel en adequaat genoeg van de grond.
De samenwerking is nog niet optimaal. Huisvesting is een urgent knelpunt. Hierop moeten nog grote slagen gemaakt worden. Juist deze doelgroep heeft baat bij snelle signalering, hulp en waakvlamondersteuning om op slechte momenten niet helemaal op alle levensterreinen af te glijden.
Schakelteam Verwarde personen en achtergrond
Wel ontstaan er op steeds meer plekken in het land initiatieven en groeit het besef dat zorg en ondersteuning voor deze kwetsbare groep mensen een betere samenwerking vereist. Het Schakelteam pleitte recent voor extra inspanningen en regie van de gemeenten op realiseren van een inclusieve wijk, met vindbare, toegankelijke en proactieve ondersteuning, hulp en zorg voor mensen met verward gedrag.
Quickscan Sociaal Werk Nederland
Sociaal Werk Nederland heeft met deze ledenpeiling gevraagd naar de betrokkenheid van het sociaal werk bij de lokale en regionale aanpak, voorbeelden én knelpunten die er door het sociaal werk worden ervaren en de behoefte aan ondersteuning. 73 lidorganisaties hebben de vragen in de quickscan beantwoord. 58% van deze organisaties is betrokken bij de aanpak voor mensen met verward gedrag in de eigen gemeente of regio.
De fase en intensiteit van de lokale/regionale varieert van ‘de verkennende fase’ tot ‘lopende pilots’ of ‘een gezamenlijke aanpak van politie, woningcorporaties, RIBW, gemeente, GGD, GGZ en sociaal werk.’ Veelal is er dan sprake van crisiszorg en doorverwijzing naar GGZ opname dan wel inzet van andere disciplines zoals maatschappelijke opvang of ambulante begeleiding door het sociaal/maatschappelijk werk.
In een aantal gemeentes is de aanpak van verwarde personen wel al preventief vanuit een visie vormgegeven, en dus ingebed in een bredere integrale aanpak gericht op (kwetsbare) burgers, hun familie, netwerk, buurt en dorp. De steunstructuur van hen en vrijwilligers, ervaringsdeskundigen en professionals, is gericht op het dagelijks functioneren van (potentiele) verwarde mensen. Een enkele keer zijn interventies ook gericht op (educatie van) wijkbewoners zodat zij mensen met verward gedrag beter herkennen en accepteren. De aansluiting bij de sociale teams en FACT teams is op veel plekken nog in ontwikkeling.
Rol sociaal werk
Ook rol van het sociaal werk verschilt: vaak zijn organisaties partner in een lokale aanpak. Ze pakken een rol in vroegsignalering en bieden hulp en begeleiding na een verwijzing, met individuele psychosociale en praktische hulp, dagbesteding, inloopfaciliteiten, toeleiden naar vrijwilligerswerk, maatjes, etc. Soms worden sociaal werkers ingezet om de omgeving te versterken zodat de draagkracht van een buurt verbetert.
In een aantal gemeenten neemt het sociaal werk proactief de regie om het lokale netwerk bij elkaar te brengen, een gezamenlijke visie en aanpak te ontwikkelen, en vernieuwend aanbod te ontwikkelen.
Randvoorwaarden verbeteren
Het sociaal werk zou meer kunnen bijdragen aan ondersteuning van deze doelgroep, en de wijk waar zij wonen. Dit vraagt om steviger randvoorwaarden, scholing en zoals kennisdeling en financiële (regel)ruimte.
De signalen uit de quickscan sluiten aan bij de aandachtspunten die het Schakelteam Personen met Verward Gedrag in recente voortgangsrapporten benoemt. Sociaal Werk Nederland gebruikt deze uitkomsten om inzicht te geven in de betrokkenheid van het sociaal werk, en aandachtspunten te agenderen bij stakeholders zoals het Schakelteam, VNG, VWS en Movisie.