Pm'ers in achterstandswijken hebben bredere rol dan alleen pedagogische

Pedagogisch medewerkers (pm’ers) die werken in peuterspeelzalen in achterstandswijken hebben meer bagage nodig dan alleen pedagogische kwaliteiten. Dagelijks vervullen ze allerlei taken waarvoor ze eigenlijk niet zijn opgeleid, zoals ouders helpen bij het invullen van formulieren. Dat blijkt uit een onderzoek van studenten Isabelle de Beere, Nina Smaling, Floor Links en Ezrah van Terwisga van Hogeschool Utrecht in opdracht van Sociaal Werk Nederland. Zij baseren hun bevindingen op een digitale enquête en interviews met pm’ers in achterstandswijken in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam, Leiden en Den Haag.

Zware problemen
Deze peuterspeelzaalmedewerkers krijgen te maken met gezinnen waar veel en vaak zware problemen spelen. Denk aan armoede, criminaliteit, verslavingsproblemen, relatieproblemen en werkloosheid. Dat maakt dat ze niet alleen pm’er zijn, maar ook taken uitvoeren van sociaal werkers. ‘Er wordt veel van mij gevraagd op andere gebieden,’ stelt een van de geïnterviewden. ‘Gesprekken met ouders, contact leggen met jeugdprofessionals, bellen, mailen, contact zoeken, navragen, bij gezinnen thuis langsgaan, zorgdocumenten bijhouden. Dat komt er allemaal bij als je in deze wijk werkt.’

Grenzen bewaken
De pm'ers besteden veel tijd aan het bereiken van en contact maken met ouders. Ook beantwoorden zij uiteenlopende vragen van ouders. Om communicatie überhaupt mogelijk te maken moeten zij vaak een tolk inschakelen of een collega die de taal van de ouder spreekt. ‘Heel veel ouders nemen je in vertrouwen; ze zien je echt als een soort maatschappelijk werker. Ze komen bijvoorbeeld met brieven van de school van een ander kind, zo van “wil je mij even helpen?”. En dan zeggen mensen tegen me “je moet ook je grenzen bewaken”, maar soms kan dat niet’, zegt een van de geïnterviewden.

Maatwerk
Maar ook het begeleiden van de peuters is ingewikkelder. Het gaat om kinderen met taalachterstand, ontwikkelingsachterstanden en gedragsproblemen. Het begeleiden van deze peuters vraagt om meer tijd en aandacht, en het is vaak maatwerk. Een geinterviewde legt uit: ‘Met z’n tweeën heb je zestien peuters, dus dat moet te doen zijn, zou je denken. Maar als er vijf tussen zitten die extra aandacht vragen en extra begeleiding, dan is het een ander verhaal. En dan heb je ook kinderen uit gezinnen waar het veel beter gaat, die moet je weer uitdaging kunnen bieden. Dus ben je continu aan het zoeken en aan het verdelen van “hoe kunnen we iedereen bieden wat die nodig heeft?”’

Meer vaardigheden nodig
De geïnterviewde pm’ers zijn het er over eens dat ze eigenlijk meer en specifieke kennis en vaardigheden nodig hebben in deze wijken. Ze voeren deels taken uit waarvoor ze eigenlijk niet zijn opgeleid. ‘Het contact leggen met ouders die de Nederlandse taal niet spreken en geen netwerk hebben, kennis over de ontwikkeling van deze kinderen, hoe je externe contacten kunt leggen; al die competenties zijn ontzettend belangrijk. Dat komt iedere dag terug en dan is het wel belangrijk dat je goed weet wat je moet doen en wat er van je verwacht wordt.’

Helder signaal
De uitkomsten van het onderzoek zijn nuttig voor brancheorganisatie Sociaal Werk Nederland, stelt Stephanie Gross van Sociaal Werk Nederland. ‘Het is in overeenstemming met de signalen uit het werkveld. Het laat zien dat pedagogische medewerkers in deze wijken echt van alle markten thuis moeten zijn, en dat ze dagelijks meer doen dan alleen het pedagogische werk. Ze moeten ook weten waar ouders terecht kunnen voor schuldhulpverlening, rechtsbijstand, opvoedondersteuning. Daarvoor hebben pm’ers extra competenties nodig, maar ook extra taakuren. En het laat zien dat de peuterspeelzalen een belangrijke sociale basisvoorziening in deze wijken zijn.’

Meer informatie
In de bijlagen (onderaan deze tekst) vindt u een samenvatting van het onderzoek, een infographic met de onderzoeksresultaten en een uitgebreider artikel van Isabelle de Beere (een van de studenten die het onderzoek heeft uitgevoerd).
Voor meer informatie kunt u contact opnemen via Sociaal Werk Nederland: info@sociaalwerk.nl