Vijftig aanbevelingen om schuldhulpverlening te verbeteren.

Tweede Kamerleden van de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) kregen dinsdag 3 juli 2018 een eerste exemplaar van het rapport, ‘Knellende schuldenwetgeving’ uitgereikt. Na de aanhoudende stroom berichten over de hardnekkigheid van schulden in Nederland wilde de commissie namelijk uitgezocht hebben waar de knelpunten zitten in de schuldhulpverlening. Dat was dan ook de opdracht van de commissie aan vier onderzoekers die zich al jaren bezighouden met armoede en schulden in Nederland: André Moerman van Schuldinfo en de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR/Sociaal Werk Nederland) en de lectoren Roeland van Geuns (Armoede Interventies, Hogeschool van Amsterdam), Tamara Madern en Nadja Jungmann (beiden Schulden & Incasso, Hogeschool Utrecht).

Tegenstrijdige regels
Een burger die aanklopt bij de schuldhulpverlening staat gemiddeld bij veertien schuldeisers in het krijt. Dat maakt het op zich al lastig om uit de rode cijfers te komen, maar daar komt nog bij dat het innen en aflossen van schulden is omgeven door een woud van regels. Soms zijn die regels ook nog eens met elkaar in tegenspraak. Dat is alles is al ingewikkeld genoeg voor de gemiddelde Nederlander, maar zeker ook voor mensen met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB) die met schulden kampen.

Bij hun inventarisatie van knelpunten hebben de onderzoekers allereerst gekeken naar het juridische kader rond schulden. Welke partijen zijn betrokken bij de aanpak van schulden? En wat is het tijdpad van de huidige schuldhulpverlening (aanloop- en uitvoeringsfase)?

 Anders gezegd:

1. Met welke wetten krijg je te maken rond schulden?
   1. Welke partijen zijn betrokken bij schulden en welke bevoegdheden hebben zij?
   2. Wat is het tijdpad bij schuldhulpverlening (aanloop- en uitvoeringsfase)?
   3. Welke tegenstrijdigheden zitten er in de wet- en regelgeving?
   4. Welke belemmeringen zijn er in de praktijk, bijvoorbeeld inzake privacy en gegevensuitwisseling?
2. Hoe kan het juridische kader worden verbeterd? Welke wet- en regelgeving moet hoe worden aangepast?

Schuldeisers moeten meewerken aan schuldhulpverlening
Op grond van eerdere rapporten, aanvullende interviews met specialisten en oproepen tot het melden van knelpunten op LinkedIn en Twitter, kwamen de onderzoekers tot vijftig verbetervoorstellen. Soms zijn die overkoepelend: "Ontwikkel een eenduidig kader over hoe schuldhulpverlening van goede kwaliteit eruit ziet. Gemeenten kunnen dan hun eigen uitvoering daarmee vergelijken en er komt een landelijk beeld van de gemiddelde kwaliteit."

Soms gaat het om aanvullende wetgeving. Bijvoorbeeld in het geval dat een schuldregeling strandt omdat een van de schuldeisers weigert mee te werken en daarmee het hele traject blokkeert. Verplicht hem om wél mee te werken als de meerderheid van de schuldeisers dat ook wil, is daarom ook een aanbeveling van de onderzoekers.

Lees het rapport ‘Knellende schuldenwetgeving’ in de bijlage
Lees ook de Kamerbrief van staatssecretars Van Ark over Diverse onderzoeken armoede en schulden