Stuurgroep Hervormingsagenda jeugd bezoekt krachtig samenspel in Utrecht

Vrijdagochtend 28 juni ontvingen Sociaal Werk Nederland en Utrechtse organisaties leden van de stuurgroep Hervormingsagenda Jeugd in buurtcentrum Sterrenzicht. De stuurgroep liet zich inspireren door de collectieve kracht vanuit jongerenwerk en jeugdzorg die leidt tot groeikansen voor jongeren binnen de sociale basis. Een manier van werken die sterk wordt aangejaagd vanuit de hervormingsagenda.

Eind 2020 signaleerden Buurtteams Lokalis, specialistische jeugdhulporganisatie KOOS en Jongerenwerk Utrecht (JoU) een explosieve toename van jongeren met sombere, depressieve en suïcidale gedachten. Veel van deze jongeren stonden op de wachtlijst voor individuele hulpverlening. Gezamenlijk ontwikkelden de partijen een pilotproject om deze jongeren groepsgericht te begeleiden in buurthuizen. Inmiddels is dit uitgebreid naar meerdere wijken in Utrecht. Ook jeugdhulporganisatie Spoor030 is aangesloten. “Na afronding van de groepsbijeenkomsten blijven veel jongeren samenkomen in de buurthuizen”, zo vertelt Tamara Kas (Jongerenwerker bij JoU). Er ontstaan vriendschappen binnen de groep. Ze krijgen niet alleen ondersteuning, maar bieden ook steun aan elkaar.

Eerste evaluaties leren dat mentale klachten van jongeren verminderen, of tenminste voor hen beter te begrijpen en te hanteren zijn. 60% heeft geen behoefte meer aan individuele hulp en kan van de wachtlijst af. Ze voelen zich niet meer alleen en weten bij wie ze terecht kunnen. De Utrechtse partijen kennen elkaars expertise en toegevoegde waarde. Ze werken vanuit een gezamenlijke visie en er is ruimte om met elkaar samen te werken.

Van oudsher ondersteunen en faciliteren jongerenwerkers vanuit een positieve ontwikkelingsgerichte benadering laagdrempelige en normaliserende groepservaringen. Dit doen zij door het opbouwen van een betekenisrelatie met jongeren en het creëren van een veilige ontspannen omgeving. Door de druk op de jeugdhulp groeit in veel gemeenten de noodzaak om een beter samenspel tussen jeugdzorg en het jongerenwerk te verkennen en te versterken. Het blijkt in praktijk niet vanzelfsprekend  om tot een krachtig samenspel te komen. Er zijn vier zaken die opvallen in de Gemeente Utrecht waardoor deze ruimte voor een krachtig samenspel is ontstaan, zo vertelt Charlotte Rekko (Programmamanager Uitvraag Sociale Basis en Basiszorg). Ten eerste is dit de taakgerichte financiering, waarmee de gemeente de betrokken uitvoeringsorganisaties ruimte geeft om te doen wat nodig is, binnen een breder gesteld kader. Dit betekent dat organisaties ruimte hebben om zelf keuzes te maken waaraan professionals tijd besteden, in dit geval ook aan het invulling geven aan collectief werken. Ten tweede werkt de gemeente met langdurige contracten met looptijden van 5 tot 10 jaar. Hierdoor beoogt de gemeente bij te dragen aan de continuïteit van organisaties, samenwerkingsverbanden en professionals in de wijken. Het Utrechts sturingsmodel is in de derde plaats helpend om richting te geven aan de gezamenlijke opgave. De vijf onderdelen van dit model zijn: 1) Gezamenlijke ambitie; 2) Gedeelde waarden vormen het startpunt; 3) leren en verbeteren via interactie en dialoog; 4) kaders en randvoorwaarden zijn scherp geformuleerd en 5) data en informatie brengt de beweging in kaart. Tot slot kent Utrecht een kernteam collectief werken waardoor het groepsgericht werken wordt aangejaagd en in praktijk vorm krijgt. Ook in de contracten met uitvoerders wordt hierop gestuurd.

Ook in andere gemeenten zijn er in de afgelopen jaren initiatieven gestart om het samenspel te versterken. Willeke Manders, onderzoeker bij het lectoraat Jeugdzorg (HvA) volgt momenteel een aantal projecten in Amsterdam. Doel van dit onderzoek is om gezamenlijk te leren en inzichten te krijgen over wat wel en niet werkt in samenspel tussen jongerenwerk, straathoekwerk en jeugdhulp en hoe het samenspel bijdraagt aan positieve ontwikkeling en herstel van jongeren en minder druk op jeugdhulp in Amsterdam.

We kijken terug op een werkbezoek dat inspireert om het groepsgericht werken in wijken, vanuit een krachtig samenspel tussen organisaties een verdere impuls te geven. Het voorbeeld in Utrecht laat zien wat hier rendement van kan zijn. Jongeren vinden sneller ondersteuning die nodig is en hebben in veel gevallen geen individuele hulp nodig of deze hoeft minder intensief te zijn. Hopelijk kunnen we dit  in de nabije toekomst steviger onderbouwen met onderzoek. Ook vraagt het om als samenleving  de kracht van groepen meer te gaan waarderen, boven het individuele hulpaanbod. Dit vraagt iets van ons allemaal.

Meer voorbeelden van hoe vanuit jongerenwerk en jeugdzorg samen te werken aan mentale weerbaarheid zijn te vinden in deze bundel.

Meer weten of vragen? Neem contact op met Jolanda Sonneveld: sonneveld@sociaalwerk.nl