Nieuw kader voor zorg en ondersteuning ouderen: het Generiek Kompas
Thuis, in het verpleeghuis of ergens daar tussenin. Ongeacht de plek waar iemand woont als je zorg krijgt, wordt het Generiek Kompas het uitgangspunt voor de kwaliteit van de te leveren professionele zorg. Het ‘Generiek Kompas - Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ is per 1 juli 2024 opgenomen in het Register van het Zorginstituut Nederland en treedt direct in werking. Wat betekent dit voor het sociaal werk?
Ouderen, cliënten, mantelzorgers, zorgprofessionals, zorgaanbieders en financiers. Het Generiek Kompas is ontworpen door zeventien partijen*, waaronder Sociaal Werk Nederland, die gezamenlijk iedereen vertegenwoordigen die betrokken is bij de ondersteuning, zorg en behandeling voor mensen met een zorgvraag. Het Generiek Kompas vervangt de drie huidige kwaliteitskaders (verpleeghuiszorg, wijkverpleging en het addendum voor Wlz-zorg thuis) en geeft richting aan de beweging naar passende zorg voor mensen met een brede ondersteuningsvraag in het zorgdomein en het sociaal domein. Je vindt het Generiek Kompas op de website van Zorginstituut Nederland.
Kwaliteit van bestaan centraal
Het Generiek Kompas stimuleert een open gesprek en een brede blik op kwaliteit van bestaan. Het is bedoeld voor mensen die in hun dagelijks leven naast informele, ook professionele ondersteuning, zorg of behandeling nodig hebben, ongeacht waar ze wonen of hoe zwaar de zorg moet zijn. Het nieuwe Kompas legt meer dan voorheen de nadruk op het voorkomen van een grotere zorgvraag door te kijken wat ouderen zelf, of samen met hun netwerk, kunnen en hoe de zorg daarop kan aansluiten. Zo ligt de regie meer bij mensen en hun netwerk, wat bijdraagt aan hun kwaliteit van bestaan. Beschikbare professionele zorg en ondersteuning kan dan zo goed mogelijk worden ingezet.
Wat zijn de grootste veranderingen?
De grootste verandering is dat dit Kompas de vraag van de cliënt volgt door het systeem heen. Het is een generiek Kompas, dus ongeacht de locatie waar of vanuit welke wet de zorg of ondersteuning geleverd wordt. Om mensen van alle leeftijden blijvend aan te sluiten op de kwaliteit van bestaan in een veranderende samenleving, is een andere manier van kijken, vormgeven en organiseren van de (kwaliteit van) zorg nodig. Met het Generiek Kompas willen de betrokken organisaties richting geven aan deze beweging. We richten ons daarbij steeds op de kwaliteit van bestaan. Tegelijkertijd willen we ook zorgen dat professionals voldoening uit hun werk blijven halen en mantelzorgers kunnen zorgen op een manier die bij hen past. We willen met elkaar de ruimte benutten om vanuit verschillende perspectieven tot gezamenlijke antwoorden te komen op (complexe) vragen. Het Kompas gaat over kwaliteit van bestaan van mensen met een zorgvraag thuis, in de wijk of in het verpleeghuis. Onder de reikwijdte van het Kompas valt zorg voor een diverse groep mensen met verschillende zorgvragen met verschillende zorgzwaartes.
Wat betekent dit voor het sociaal werk?
Nu het Generiek Kompas is vastgesteld, volgt de implementatiefase. Hierin wordt ook de samenwerking met het sociaal domein verder verkend en uitgewerkt. De vastgestelde richtlijnen en eisen in het Generiek Kompas gelden primair voor zorgorganisaties, niet voor sociaalwerkorganisaties. Wel is het belangrijk om voor alle vijf de bouwstenen in het Kompas uit te werken hoe dit de samenwerking met het sociaal domein raakt en wat dit vraagt. Dit geldt vooral voor bouwsteen 2, ‘het bouwen van netwerken’.
Heb je vragen of heb je ideeën of ervaringen die de gewenste beweging ondersteunen, neem dan contact op met senior adviseur Truus van Tiggelen.
* Het Generiek Kompas is ingediend door ActiZ, ANBO-PCOB, BPSW, BVKZ, Koepel Gepensioneerden, LOC Waardevolle zorg, MantelzorgNL, NCZ, Nederlands Instituut van Psychologen, NOOM, Sociaal Werk Nederland, SOMNL, SPOT, V&VN, Verenso, Zorgthuisnl en Zorgverzekeraars Nederland.