‘Als sociaal werkers niets met AI doen, slaan we straks de plank mis’

AI-tools worden steeds toegankelijker voor een groot publiek. In het vorige artikel las je dat AI het sociaal werk veel kan brengen én onze sector nog een flinke slag te slaan heeft om organisaties van AI-basiskennis te voorzien. Hoe pak je dit aan? Laat je inspireren door maatschappelijk werker Niels Boluijt van het Brabantse WijZijn. Op inventieve wijze neemt hij zijn organisatie mee op ontdekkingstocht in de wereld van AI.

Op tafel bij een cliënt ligt een overheidsbrief. De tekst bevat lange zinnen en ingewikkelde woorden, waarvan de bewoner geen chocola kan maken. Wat nu? ‘Dan maak ik samen met de bewoner een foto van de tekst met de Lees Simpel App’, vertelt Niels. ‘De tool vertelt in makkelijke taal wat de kern van de tekst is. Een mooie uitvinding, die de bewoner meteen een stuk zelfstandiger maakt.’

Pleidooi voor AI
Niels gebruikt AI dagelijks in zijn werk. Vorig jaar schreef hij aan het managementteam van WijZijn een advies om de mogelijkheden van AI te onderzoeken voor hun organisatie. ‘Het is een nieuwe technologie die ons vele kansen biedt. Als we er niks mee doen en concurrenten en bewoners wél, slaan we straks de plank mis.’ Het management reageerde enthousiast op Niels’ advies en binnen twee weken ontstond een werkgroep van mensen uit diverse teams. Met elkaar bespreken ze regelmatig hun inzichten en welke nieuwe ontwikkelingen voor WijZijn interessant kunnen zijn.

Als we er niks mee doen en concurrenten en bewoners wél,
slaan we straks de plank mis.

In no-time een strak draaiboek
Van alle AI-toepassingen rolde ChatGPT al snel als winnaar uit de bus. Ook Niels gebruikt de tool het vaakst. ‘Ik laat de chat lange documenten puntig samenvatten, juridische teksten in begrijpelijke taal opschrijven en brieven opstellen. Daarnaast is ChatGPT ook heel handig voor administratieve en organisatorische klussen. Geef ‘m input voor een planning of draaiboek en binnen no-time rolt er een mooie tabel uit. Dit scheelt ons veel tijd, waardoor we ons kunnen richten op iets waar we als sociaal werker écht goed in zijn: het mensenwerk.’

ChatGPT als gesprekspartner
Ook als sparringpartner fungeert ChatGPT goed. Zo kun je de betaalde variant voeden met specifieke kennis door documenten te uploaden. Niels: ‘Laatst heb ik de reader “oplossingsgericht werken en positieve gezondheid” geüpload in ChatGPT en daar vervolgens een gesprek over gevoerd. Ik schreef als prompt (een vraag die je de chat stelt, red.): “Ik heb straks een gesprek met een bewoner over positieve gezondheid. Hoe zou ik dit gesprek kunnen vormgeven? En waar moet ik rekening mee houden?” Op basis van de reader formuleert ChatGPT vervolgens een antwoord. Die moet je natuurlijk altijd kritisch bekijken, maar vaak geeft ‘ie toch een aardige voorzet. Zo’n digitaal maatje is ook heel fijn als je even geen collega in de buurt hebt om mee te overleggen.’

ChatGPT en bewoners
‘Ook bewoners zullen AI steeds meer ontdekken. Grote kans dat je het tijdens een gesprek binnenkort een keer over ChatGPT hebt. Dan is het fijn als je er iets vanaf weet en eventueel advies kan geven over hoe je het gebruikt. Denk je dat een cliënt kritisch naar de antwoorden van ChatGPT kan kijken, dan kun je een keer de mogelijkheden van de tool laten zien. Voor sommige cliënten is het mooi dat AI op die manier hun zelfstandigheid vergroot.’

Werksessies voor alle collega’s
In verschillende werksessies deelt Niels zijn kennis en ervaring over AI met zijn collega’s. ‘Een aantal collega’s zijn nog onbekend met AI, en soms sceptisch. Ik probeer mensen vooral te enthousiasmeren om er eens mee te experimenteren. Ik denk dat die manier het beste werkt, in tegenstelling tot een theoretische presentatie. Je moet er gewoon mee aan de slag om de voordelen en valkuilen te ontdekken.’

‘Ik raad andere sociaalwerkorganisaties aan om te kijken of een van de medewerkers natuurlijke interesse heeft in AI en deze kennis wil delen met de rest. Probeer het team vervolgens op weg te helpen. En zorg na de werksessie voor een terugkoppeling om te kijken of collega’s het oppikken. Ik zou kennis en updates over AI zoveel mogelijk op intranet delen. Zo zorg je ervoor dat je niet alleen de nerds zoals ik bereikt, maar de hele organisatie.’