SER-advies: voorkomen is beter dan genezen

De zorg in Nederland moet een heel andere insteek krijgen, vindt de Sociaal-Economische Raad (SER). In het nieuwe advies ‘Gezond opgroeien, wonen en werken’ pleit het adviesorgaan voor ‘voorzorg in plaats van nazorg’: er moet meer worden gedaan om gezondheidsproblemen te voorkomen. Daarvoor moet ook op beleidsterreinen als wonen, werk en onderwijs gezondheid centraal komen te staan. Sociaal Werk Nederland heeft inhoudelijk aan het advies bijgedragen.

De SER roept het komende kabinet op om snel werk te maken van gezondheidsbevordering en het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Richt het beleid vooral op het wegnemen van maatschappelijke oorzaken van gezondheidsrisico’s én op het verbeteren van de gezondheid van iedereen, met extra aandacht voor mensen in een kwetsbare positie. En kies daarbij voor een integrale aanpak in plaats van je te richten op het individu.

De belangrijkste aanbevelingen zijn:

• Geef aandacht aan gezondheid op alle beleidsterreinen. De bevordering van de gezondheid van de bevolking moet centraal staan in het brede overheidsbeleid.
• Bevorder bestaanszekerheid om een gezond leven te kunnen leiden. Dit omvat dat mensen kunnen werken, voldoende inkomen hebben, dat financiële problemen worden voorkomen en dat mensen toegang hebben tot een betaalbare woning, onderwijs en gezondheidszorg.
• Zorg dat iedereen die dat kan, kan meedoen aan goed betaald werk. Er moet dringend werk worden gemaakt van een inclusievere en gezondere arbeidsmarkt.
• Maak vaart met de Gezonde Generatie. Laat kinderen en jongeren meer bewegen gedurende de schooldag, organiseer gezondere maaltijden en bevorder gelijke kansen in het onderwijs.
• Versterk gebiedsgerichte programma’s en geef voorrang aan kwetsbare regio’s en wijken om de kansen op gezond leven in deze gebieden te vergroten; versterk daarvoor de regionale en lokale voorzieningen.
• Verander het zorgsysteem in een gezondheidssysteem door het bestrijden van chronische stress, bestaansonzekerheid en ongezonde prikkels in de sociale en fysieke omgeving van mensen.

Inbreng Sociaal Werk Nederland
Het briefadvies werd voorbereid door de SER Ad hoc-commissie Sociaal-Economische Gezondheidsverschillen (SEGV), onder voorzitterschap van hoogleraar economie Marike Knoef. Namens MKB-Nederland was Lex Staal lid van deze commissie: “Het is gelukt om hierin aandacht te krijgen voor de maatschappelijke oorzaken van gezondheidsverschillen. In de diverse bijeenkomsten groeide het besef dat de oplossing ligt in een focus op de leefomgeving en de leefomstandigheden van mensen. Je voelde dat de commissieleden steeds meer geïnteresseerd raakten in onze visie en aanpak. Nu is het aan een volgend kabinet om met de aanbevelingen aan de slag te gaan.”

Meer oproepen aan een nieuw kabinet:

• Oproep negen landelijke koepelpartijen vanuit gemeenten, wonen, zorg en welzijn: maak een domeinoverstijgende wijkaanpak mogelijk (29 januari 2024)
• Propositie De waarde van het sociaal domein van de VNG en Divosa (26 januari 2024)
• Manifest Elk kind en elke jongere een goede start i.s.m. (jeugd)zorg en onderwijs (26 januari 2024)
• Gezamenlijke oproep voor gelijke kansen op gezondheid (22 januari 2024)
• Appel vanuit de Landelijke Armoedecoalitie voor snelle opvolging adviezen Commissie Sociaal Minimum (12 december 2023)