Succesvol congres Sociaal Raadslieden: ‘We hebben jullie nodig’

Ede, woensdag 31 januari: de plaats waar het congres Sociaal Raadsliedenwerk 2024 plaatsvond. Deze keer was het thema ‘Van onzichtbare naar zichtbare kracht’ en uitgaande van de opmerkingen van een aantal ketenpartners, een belangrijk thema. Want die zichtbaarheid kan beter; werk daaraan is de opdracht zowel aan de sociaal raadslieden zelf als aan de partners. Voor de sprekers is het werk en het bestaan van de sociaal raadslieden bekend, maar zij merken dat dat lang niet altijd geldt voor hun medewerkers. Voor hen ligt daar dus ook een taak.

Vertrouwen in de overheid ontstaat daar waar fouten hersteld worden
Een mooie uitspraak geleend door Christa Romani, kwaliteitsmedewerker SJD bij de gemeente Den Haag, Dienst SZW die op bijval kon rekenen van de aanwezigen. Na haar aftrap en de tip “noem ons geen raadslid, maar raadslieden” was het de beurt aan ketenpartners van de Sociale advocatuur, Wijkrechtspraak, Dienst Toeslagen, UWV Maatwerk en de Belastingdienst Particulieren. Hoe denken zij dat de samenwerking tussen sociaal raadslieden en ketenpartners verbeterd kan worden? De gemene deler in alle gesprekken was hetzelfde: we hebben jullie nodig, zorg dat je zichtbaar bent! Sociaal raadslieden zitten in de haarvaten van de samenleving, hebben toegang tot inwoners, toegang die zij niet hebben, weten wat er speelt. Kortom, zoek elkaar op en ken elkaar. En hoewel de sprekers vroegen hén te contacten, geldt dat natuurlijk ook andersom: ook de instanties kunnen zelf contact opnemen met sociaal raadsliedenwerk in hun plaats of regio. Ten slotte werkt samenwerking alleen als het van beide kanten komt.

Bart Snels: Sociaal raadslieden zijn puzzelaars: wat is er aan de hand en welke oplossing kan ik aangeven?

Hobbels op de weg
Waarom verloopt die samenwerking nou vaak zo stroef of wordt informatie niet gedeeld? Dat heeft onder andere te maken met de spelregels over gegevensoverdracht tussen rijksoverheid en gemeenteoverheid: dat mag niet. Maar dat niet alleen, ook binnen overheidsorganisaties is samenwerking moeilijk door hoe het is georganiseerd: verschillende onderwerpen vallen onder verschillende ministeries. De oproep van Bart Snels, Inspecteur-generaal bij de toezichthouder op  Belastingen, Toeslagen en Douane is dan ook: “Blijf niet op je ‘zolderkamer’, maar laat Den Haag weten waar je tegenaan loopt. Gebruik bestaande samenwerking, jouw zichtbaarheid en jouw stem, alleen dan blijft het onderwerp op de agenda”. Maak daarom ook gebruik van zijn aanbod: laat hem weten wat sociaal raadslieden van hem als toezichthouder nodig hebben.

Signaleren en in actie komen
Eén van de taken van de LOSR is het signaleren van (mogelijke) problemen en daarop actie ondernemen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de eenverdienersproblematiek en de ALO-kop, onderwerpen uit het werkveld van de sociaal raadslieden. Het congres is de uitgelezen plek om bijgepraat te worden: wat heeft de LOSR ondernomen, wat is de laatste stand van zaken? Zijn er actuele onderwerpen waar de LOSR zich nu mee bezighoudt? Of zijn er interessante rapporten of onderzoeken die van belang zijn? Zo verwees André Moerman, voorzitter van de Signaleringscommissie, naar het inventarisatieonderzoek naar eerstelijns sociaaljuridische ondersteuning die Significant Public uitvoerde en wat onderdeel uitmaakt van het programma Robuuste rechtsbescherming van Divosa en Sociaal Werk Nederland. Uit het onderzoek blijkt dat in bijna iedere gemeente er een lokaal aanbod is aan eerstelijns sociaaljuridische ondersteuning, maar deze is erg versnipperd en overal anders geregeld. Voor inwoners is het vaak lastig vindbaar.  

Spontane talkshow
Wees zichtbaar, laat weten wat je doet en kunt, jullie zijn belangrijk. Het kwam de hele dag in allerlei facetten terug. Maar wat vinden sociaal raadslieden zelf mooi en belangrijk in hun vak? Dat ze altijd wel iets kunnen doen, dat ze mensen die het zelf even niet kunnen, kunnen helpen ook al is dat soms maar minimaal. Sociaal raadslieden nemen de tijd, zien en horen de klanten. Voor de klanten zijn zij zichtbaar, nu op naar de buitenwereld!

Sociaal Raadslieden Award 2024
Dit jaar werd voor het eerst de Sociaal Raadslieden Award uitgereikt aan iemand die het sociaal raadsliedenwerk op een positieve manier onder de aandacht heeft gebracht. De genomineerden waren de rijdende raadslieden van Minters, Maarten Bockting van MDF en Marie-Louis Vlemminx van Rijnstad. De winnaar van deze award is Maarten Bockting! Maarten is al 30 jaar sociaal raadsman, maakt het werk zichtbaar door, soms met klanten, de media op te zoeken zoals afgelopen jaar bij o.a. Nieuwsuur en het NRC en staat altijd klaar voor zijn collega’s. Maarten wil mensen helpen, zorgen dat ze krijgen wat ze nodig hebben en vindt het stiekem ook leuk om soms de Belastingdienst of een andere organisatie te slim af te zijn. Maar het belangrijkste: “Het is gewoon een mooi vak.”

Tot slot, wat vonden de deelnemers van het congres?

"Informatief, inspirerend en positief." Susan Verbeek, sociaal raadsvrouw bij Stimenz

"Het is leuk en een feestje om één dag samen te zijn op dit flitsende congres met goede sprekers en goede inhoudelijke workshops." Berno van ’t Hul, sociaal raadsman Stichting de Kern, gemeente Zwolle

"Die zichtbaarheid verdienen we. En, energiegevend, want het is best een pittig vak". Yvonne Hogen-Esch en collega’s, sociaal raadslieden Solidez