Advies RVS: investeer in opbouwwerk en sociaal netwerk om het kind

Gisteren publiceerde de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) het advies Kinderen uit de Knel, waarin zij pleit voor een nieuwe aanpak in de hulpverlening aan ouders. Zo moeten de belangen van kinderen consequent worden meegewogen bij beslissingen over ouders die van invloed zijn op bijvoorbeeld wonen, schulden en zorg. Ook moet hulpverlening zo worden ingericht dat sociale netwerken worden versterkt: de RVS beveelt dan ook aan om structureel te investeren in opbouwwerk.

Meer dan 40 procent van de ouders in Nederland ervaart problemen op gebieden zoals wonen, schulden of gezondheid, wat directe gevolgen heeft voor de gezinssituatie (SCP, mei 2023). Kinderen die in dergelijke kwetsbare omstandigheden opgroeien, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van problemen, niet alleen tijdens hun jeugd maar ook op latere leeftijd. Jeugdhulp is volgens de RVS niet altijd het meest passende antwoord op deze problemen, want vaak liggen de oorzaken op andere domeinen.

Het ‘gewone leven’ versterken
Het RVS-advies is opgesteld op verzoek van demissionair staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De RVS verkent hierin hoe het ‘gewone leven’ van kinderen kan worden versterkt, en dan met name:

• hoe andere domeinen dan jeugdhulp kunnen bijdragen aan het gezond en veilig opgroeien van een nieuwe generatie, ook als kinderen nog niet kampen met problemen die om de inzet van jeugdhulp vragen; en
• hoe informele netwerken en structuren kunnen worden geactiveerd, versterkt en benut om bij te dragen aan het versterken van het alledaagse leven.

Investeer in opbouwwerk en bevorder groepsgewijze hulpverlening
In het advies zijn vijf aanbevelingen opgenomen, waarvan er twee betrekking hebben op het versterken van informele netwerken. De RVS ondersteunt hiermee het voornemen om het welzijnswerk te verstevigen, zoals is opgenomen in de kamerbrief Aanpak Sociale Basis inclusief Mantelzorgagenda 2023–2026 van juli 2023:

• Pak een actief terughoudende rol in het versterken van het sociaal kapitaal en maak structurele financiering vrij voor opbouwwerk.
  Gemeenten pakken een actief terughoudende rol in het versterken van het lokale sociaal kapitaal. Actief in het versterken en ondersteunen, en terughoudend in het zelf opstarten van nieuwe initiatieven. Hiermee ontstaat een gelijkwaardige relatie tussen gemeenten, welzijnspartijen en andere formele en informele spelers. Gemeenten faciliteren en financieren naast initiatieven voor hulp, ook initiatieven die bijdragen aan gemeenschapsvorming. Tegelijkertijd wordt via het Gemeentefonds structurele financiering vrijgemaakt voor opbouwwerk.
   
• Ontwikkel een actieve strategie voor het stimuleren van cross-linking practices en maak groepsgewijze hulpverlening beter mogelijk door dit in de financiering een volwaardige plek te geven en actief te bevorderen.
  Het Rijk en gemeenten stimuleren de ontwikkeling van groepsgewijze hulpverlening en zetten in op cross-linking practices. Zo worden contactmomenten met hulpverlener, professional of met elkaar benut om sociaal kapitaal te verstevigen. Dit vraagt om een radicale omslag in het denken over hulp- en dienstverlening. De RVS roept zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten op om de financiële drempels voor groepsgewijze hulpverlening weg te nemen in de financieringssystematiek en groepsgewijze hulpverlening te bevorderen. Zij adviseren het Rijk en gemeenten hiervoor een actieve strategie te ontwikkelen.

Als Sociaal Werk Nederland zijn we blij met dit belangrijke en krachtige advies en wij ondersteunen de aanbevelingen van de RVS van harte. We kijken uit naar de reactie en vervolgacties van de staatssecretaris, aan wie het advies op 6 december jl. is aangeboden.

Lees hier het RVS-advies Kinderen uit de Knel en het bijbehorende nieuwsbericht.

Neem voor meer informatie contact op met senior adviseur Jennifer Elich.