Ouderen langer thuis dankzij Sociaal arrangeren
Onder de noemer Sterke verhalen presenteren we inspirerende voorbeelden van leden uit het hele land. Dit keer aandacht voor de indrukwekkende resultaten van Sociaal arrangeren, een initiatief van Sterker sociaal werk met als doel Nijmeegse ouderen te helpen om zo lang mogelijk zelfstandig en plezierig thuis te blijven wonen. Na twee jaar is het project nu positief geëvalueerd en zijn de resultaten gepresenteerd aan minister Conny Helder en de regiegroep van het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO).
In 2021 sloegen Sterker sociaal werk, ZZG zorggroep, NEO Huisartsenzorg, Buurtzorg, de gemeente Nijmegen en Coöperatie VGZ de handen ineen voor een nieuw initiatief: Sociaal arrangeren. Doel was Nijmeegse ouderen te helpen langer thuis te wonen met behulp van een ‘Sociaal arrangeur’: een sociaal werker met expertise op het gebied van ouderen. Na twee jaar zijn de eindresultaten gedeeld, en die zijn veelbelovend. De vijftig ouderen die deelnamen aan het project konden gemiddeld zeven maanden langer thuis blijven wonen, waardoor er pas later zwaardere zorg nodig was in een woonzorglocatie. Daarnaast ervaren de betrokken ouderen een hogere kwaliteit van leven, worden mantelzorgers ontlast en crisissituaties verminderd.
Deelnemende ouderen konden gemiddeld zeven maanden langer thuis blijven wonen
Ervaring van gezamenlijke zorg en ondersteuning
Hoe gaat Sociaal arrangeren in zijn werk? Via de huisarts of wijkverpleegkundige wordt een oudere met kwetsbaarheden op meerdere leefgebieden en cognitieve problemen, aangemeld voor het project. De Sociaal arrangeur maakt vervolgens een afspraak voor een huisbezoek en bespreekt samen met de betrokkene en eventuele mantelzorger(s) welke ondersteuning nodig is en welke activiteiten voor de persoon in kwestie écht belangrijk zijn in zijn of haar leven. De Sociaal arrangeur verwerkt alles in een plan voor zowel het zorg-/medisch als sociaal domein. Welke professionele zorg is passend en wat kunnen vrijwilligers en mantelzorgers bieden? Maar ook: hoe houdt de oudere zelf zoveel mogelijk de regie? In overleg met huisarts of wijkverpleegkundige worden alle zorg- en welzijnsactiviteiten goed op elkaar afgestemd. De Sociaal arrangeur behoudt zo het overzicht en blijft het aanspreekpunt voor alle betrokken professionals, vrijwilligers en mantelzorgers. Zo ontstaat een ervaring van gezamenlijke zorg en ondersteuning.
Sociaal arrangeur als centraal aanspreekpunt
Dit domeinoverstijgend samenwerken gaat niet vanzelf. De Sociaal arrangeur is het centrale aanspreekpunt voor de huisartsen, wijkverpleegkundigen en mantelzorgers, over domeinen heen. In deze aanpak, waarbij wordt gewerkt met één (zorg)plan, is het samenwerken met het sociale netwerk, professionals en mantelzorgers van belang. De Sociaal arrangeur houdt zelf een vinger aan de pols bij de oudere, waardoor problemen en gespecialiseerde zorg proactief worden voorkomen. Het vergt inzet om samen te werken, maar het werpt zijn vruchten af.
Professionals geven aan dat Sociaal arrangeren meer gespecialiseerde zorg voorkomt
Zorgprofessionals geholpen en ontlast
Uit de eindevaluatie blijkt dat de huisartsen en wijkverpleegkundigen zich geholpen en ontlast voelen door Sociaal arrangeren. Ook spreken alle professionals hun tevredenheid uit over de werkwijze én opbrengst. Professionals geven aan dat Sociaal arrangeren in veel gevallen meer gespecialiseerde zorg voorkomt, mede door de verschillende soorten zorg en ondersteuning rondom de oudere in samenhang op te pakken. Hierbij geven huisartsen terug minder consulten en telefoontjes te ontvangen van ouderen dan voorheen. Ook is het volgens de wijkverpleegkundige en huisarts fijn dat iedereen zich weer op zijn eigen professie kan focussen.
Continueren en opschalen
Op basis van de opgedane ervaringen tijdens het project wordt nu een Handboek Sociaal arrangeren en een bundel ‘lessons learned’ met succes- en leerfactoren opgesteld. Zo kunnen anderen deze werkwijze ook implementeren of een vergelijkbaar project starten zonder dat ze het wiel opnieuw uit hoeven te vinden. De betrokken partijen onderzoeken hoe Sociaal arrangeren kan worden gecontinueerd of uitgebreid. Projectleider Lizzy van der Horst: “Ik hoop dat het project snel opgeschaald kan worden in het land. Verder is het mijn droom dat ouderen met kwetsbaarheden op meerdere leefgebieden, maar zonder geheugenklachten ook in aanmerking komen voor Sociaal arrangeren. Ik ben ervan overtuigd dat deze groep daar veel baat bij zal hebben. En dat zijn veel zorgprofessionals met me eens.”
Presentatie voor minister en regiegroep
De resultaten van het project Sociaal arrangeren zijn op 20 november jl. gepresenteerd in de regiegroep van het WOZO-programma, in het bijzijn van minister Conny Helder (Langdurige zorg en Sport) en Lex Staal namens Sociaal Werk Nederland. De WOZO-regiegroep heeft aangegeven dat het initiatief een vervolg verdient en dat dit verder moet worden uitgewerkt door het ministerie van VWS en partners.
Lees alles over het project en de resultaten vanuit het perspectief van ouderen en professionals in het factbook Sociaal arrangeren.
Het initiatief is ook opgenomen in de online ideeënbundel Beproefde formules, gedurfde experimenten.
Heb je een tip voor de rubriek Sterke verhalen? Zoals bijzondere samenwerkingsverbanden, veelbelovende diensten en concepten of innovatieve technologische toepassingen? Stuur ons een e-mail.
