Welzijn op Recept: nog veel onbenut potentieel

Sociaal maakt gezond, en welzijn voorkomt zorg. Er is brede overeenstemming dat Welzijn op Recept (WoR) daartoe een effectief middel is. WoR versterkt de verbinding tussen het sociaal en medisch domein en vermindert het gebruik van huisartsenzorg en ggz. Ook veel sociaalwerkorganisaties maken succesvol gebruik van dit concept. Toch is er nog veel te winnen. Mede daarom is Sociaal Werk Nederland een kernteam met leden gestart met als doel het aantal doorverwijzingen naar sociaal werk en het aantal sociaalwerkorganisaties dat werkt met WoR, te laten toenemen.

Het Landelijk kenniscentrum Welzijn op Recept publiceerde onlangs onderzoek waaruit blijkt dat WoR tot wel tien procent besparingen kan leveren in de eerstelijnszorg, ggz en langdurige zorg (klik hier voor het rapport en infographic). Er is terecht veel aandacht voor successen die met WoR worden behaald. Steeds duidelijker wordt dat de impact van deze interventie groot is door de gelijkwaardige samenwerking tussen de welzijnscoach/sociaal werker en de huisarts. Op de website van het landelijk kennisnetwerk wordt de meerwaarde van dat samenspel voor zowel gemeente, welzijnscoach als cliënt uitgewerkt in onderzoek en verhalen. Zie ook de Impactkaart van Sociaal Werk werkt! en de vele eigen onderzoeken door sociaalwerkorganisaties. In onze recent verschenen ideeënbundel Beproefde formules, gedurfde experimenten zijn maar liefst vijf praktijkvoorbeelden opgenomen waarin met WoR wordt gewerkt.

Op basis hiervan zou je verwachten dat de impact voldoende is aangetoond voor Nederland. Toch blijkt uit gesprekken met de leden in het kernteam Welzijn op Recept dat dit niet overal het geval is. Structurele financiering blijft afhankelijk van de aangetoonde impact per gemeente zodat verschillende leden veel tijd kwijt zijn aan registratie om de impact aan te tonen.

Stijgende vraag naar Welzijn op Recept
De vraag naar WoR stijgt al enkele jaren, zeker nu in het Integraal Zorgakkoord (IZA) is opgenomen dat er afspraken worden gemaakt ter versterking van de samenwerking en samenhang tussen de eerstelijnszorg en het sociaal domein. WoR wordt daarbij genoemd als een belangrijke interventie die zorg en welzijn verbindt voor mensen met psychische klachten. De uitwerking vinden we terug in het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) waaraan voor gemeenten de SPUK-gelden gekoppeld zijn.

Een stijgende vraag naar WoR betekent dat er meer welzijnscoaches nodig zijn die deze verbindende rol kunnen vervullen en dus ook meer trainingen en ondersteuning bij de vragen die voor sociaalwerkorganisaties en huisartsen spelen. Ook blijkt het een puzzel op welke wijze deze extra middelen het beste kunnen worden ingezet. De keuze kan zijn om te starten met financiering voor enkele huisartsen om meerdere verwijzingen te doen, zodat de meerwaarde zichtbaar wordt.

Domeinoverstijgende financiering nodig
Welzijn op Recept is een prachtige manier om het medisch en sociaal domein te verbinden. Wij zijn blij dat de erkenning voor deze interventie steeds zichtbaarder wordt. Dat de transformatie tijd kost, blijkt wel uit het feit dat de eerste sociaalwerkorganisaties al voor 2012 zijn gestart met een vorm van WoR. Het zou helpend zijn als het onderzoek naar veldnormen vanuit Movisie en het Landelijk Kennisnetwerk kan plaatsvinden omdat daarmee duidelijkheid ontstaat over de minimale en de maximale vorm van kwaliteit die geleverd moet worden. Met deze uniformiteit is er wellicht meer kans op structurele financiering via gemeente en/of zorgverzekeraar – zie ook de modelovereenkomst Regionale inkoop Welzijn op Recept.

Welzijn op Recept kan besparingen in zorg opleveren, maar die komen vooral ten bate van zorgkantoren en zorgverzekeraars. Voor gemeenten is het een kostenpost omdat zij sociaal werk financieren. Deze weeffout zit de groeipotentie van WoR in de weg, zo was afgelopen week ook te lezen in Binnenlands Bestuur (zie artikel Niet iedereen profiteert van Welzijn op Recept). Domeinoverstijgende financiering kan helpen om het potentieel te verzilveren!

Sluit aan bij het kernteam
In het afgelopen jaar is het kernteam Welzijn op Recept gevormd dat inmiddels bestaat uit 26 leden. Met elkaar hebben we de drie focusthema’s Werken aan kwaliteit, Storytelling en positionering en Impactmeting uitgewerkt. Samengevat zijn hieruit twee concrete thema’s naar voren gekomen:

1. Businesscase uitwerken door onderzoek in een aantal gemeenten met diversiteit qua grootte en verdeeld over het land, waarin duidelijk wordt wat WoR de inwoner en de samenleving oplevert.
2. Huisartsen mede eigenaar maken zodat wederkerigheid ontstaat en we komen tot gezamenlijke leertrajecten.

Het volgend kernteamoverleg wordt gepland in oktober 2023. Voor dit online overleg zijn ook het Landelijk Kennisnetwerk Welzijn op Recept en InEen uitgenodigd, om met elkaar beide thema’s te verkennen en te bespreken hoe we komend jaar stappen kunnen zetten. InEen versterkt en verbindt de eerstelijn en behartigt de belangen van de georganiseerde eerstelijn, en is hiermee een belangrijke strategische partner voor WoR. Wil je aansluiten, stuur dan een e-mail aan Truus van Tiggelen. Er is nog volop ruimte om strategisch mee te denken en ervaringen uit te wisselen hoe je als organisatie WoR vorm kunt geven op een wijze die werkt voor inwoner, sociaalwerkorganisatie, huisarts en gemeente.

Heb je vragen of wil je aansluiten bij het kernteam Welzijn op Recept? Neem contact op met senior adviseur Truus van Tiggelen.

Bezoek voor het laatste nieuws ook de themapagina Welzijn op Recept.